بیماری دیسک کمر امروزه نه تنها افراد مسن بلکه افراد جوان را هم تحت تاثیر قرار می دهد. به مانند بیماری های دیگر این بیماری نیز علائم خاص خودش را دارد. در این مقاله سعی شده است علائم دیسک کمر آورده شود تا در صورت وجود هرچه سریع تر به پزشک مراجعه شود.

علائم دیسک کمر

معمولا هنگامی که دیسک کمر دچار فتق می شود، عصب مجاور آن فشرده و ملتهب شده و دردی در امتداد آن عصب به وجود می آید. 
 
فتق دیسک مهره های کمری، رایج ترین عامل بروز درد سیاتیک است. درد سیاتیک به دردی گفته می شود که از عصب سیاتیک تا پشت یا کف پا ادامه می یابد. در ادامه برخی ویژگی های عمومی درد ناشی از فتق دیسک کمر بیان شده اند:
 

1_ درد در یک پا یا هر دو پا 

درد پا معمولا از درد ناحیه پایینی کمر شدید تر است. در صورتی که درد در امتداد مسیر عصب بزرگ سیاتیک در پشت پا ادامه یابد، به عنوان درد سیاتیک یا رادیکولوپاتی شناخته می شود.
 

2_ افزایش درد حین مشکلات عصبی 

این درد یکی از علائم دیسک کمر است که معمولا با صفت هایی رایجی همچون تیز، برق مانند، سوراخ کننده و تیر کشنده توصیف می شود.
 

3_ گوناگونی محل بروز علائم

بسته به عواملی همچون محل مشکل دیسک  علائم می توانند در محل های مختلفی از جمله: 
 
  • ناحیه پایینی کمر
  • باسن
  • جلو یا پشت ران
  • پشت ساق پا
  • کف پا یا انگشتان آن بروز داده و معمولا یک سمت بدن را به خود درگیر کنند.

4_ علائم عصبی

افراد ممکن است بی حسی، سوزن شدن، گز گز یا ضعف را در ناحیه پا، کف پا یا انگشتان تجربه کنند.

5_ افتادگی پا

علائم عصبی ناشی از پارگی دیسک می توانند شامل مواردی همچون مشکل در بلند کردن پا یا ایستادن بر روی پنجه پا شوند. این وضعیت با نام افتادگی پا شناخته می شود.

6_ درد ناحیه پایینی کمر

این نوع درد معمولا به صورت مبهم یا ضربان دار توصیف شده که گاهی با سفتی نیز همراه است. در صورتی که پارگی دیسک سبب گرفتگی عضلات پایین کمر شود، این درد را می توان با یک یا دو روز استراحت نسبی، اعمال یخ یا حرارت، نشستن بر صندلی تکیه دار یا قرار دادن یک بالش بین زانو ها در حالت درازکش برطرف کرد.

7_ تشدید درد در هنگام حرکت

درد ممکن است پس از ایستادن یا نشستن به مدت طولانی و یا حتی پس از یک پیاده روی کوتاه بروز دهد. خندیدن، عطسه کردن یا دیگر حرکات ناگهانی نیز گاهی می توانند سبب تشدید درد شوند.

8_ تشدید درد در اثر قوز کردن به سمت جلو

بسیاری از بیماران در می یابند که وضعیت های بدنی همچون قوز کردن یا خم شدن از ناحیه کمر، درد این ناحیه را بد تر می کند.

9_ بروز سریع درد 

درد پارگی دیسک  کمر معمولا سریع بروز داده اما امکان دارد حرکت یا رویداد مشخصی برای بروز آن وجود نداشته باشد. در صورت شدید بودن پارگی دیسک، علائم نیز معمولا شدت می یابند. 

اگر پارگی دیسک اعصاب مجاور را تحت تاثیر قرار ندهد، درد خفیف تر و محدود به ناحیه کمر خواهد بود. در برخی موارد،  درد گاه و بی گاه کمر یا پا اولین نشانه ابتلا به فتق دیسک کمر است.

علائم نادر اما خطرناک دیسک کمر

از دست دادن کنترل مثانه یا دفع، درد ناحیه پایینی کمر، بی حسی در ناحیه نشیمن گاه و یا ضعف در هر دوی پا ها علائمی نادر اما خطرناک از یک بیماری به نام سندرم دم اسبی هستند. 

در صورت تاخیر در درمان، این فشار و تورم عصب ها در انتهای ستون فقرات می تواند به فلج شدن یا بروز دیگر نقص های دائمی منجر شود. 

در صورت بروز علائم یاد شده، درمان اورژانسی که شامل آزمایش و جراحی نیز می شود، ضرورت خواهد داشت.

علائم دیسک کمر

انواع مشکلات دیسک کمر​

مشکلات رایج مرتبط با دیسک کمر شامل موارد زیر می شوند:

1- کشیدگی دیسک

دیسک ها نیز همچون دیگر نواحی بدن دچار کشیدگی یا پیچ خوردگی می شوند. اعمال فشار مداوم یا شدید بر هر گونه بافت نرم بدن درد را به همراه خواهد داشت. رباط ها، تاندون ها و عضلات از جمله بافت های نرم بدن به شمار می روند. 

در صورتی که نیرو یا فشار بیش از تحمل بافت های نرم باشد، التهاب و تحریک پذیری و علائم دیسک کمر به وجود خواهد آمد که در آزمایش های تصویر برداری و اشعه ایکس قابل تشخیص نیست.

2- بیماری دژنراتیو یا فرسایش دیسک

دیسک های کودکان خردسال پر حجم و مرطوب است اما با افزایش سن کاهش حجم مایع درون آن تا جایی ادامه می یابد که دیسک نسبتا خشک و باریک می شوند. 

این فرایند طبیعی ناشی از افزایش سن، اصطکاک بین مهره ها را افزایش داده و زائده هایی را در اطراف دیسک به وجود می آورد که خار استخوانی نام دارند. این تغییرات مرتبط با سن با این که در اغلب اوقات مشکلی به وجود نمی آورند اما در برخی افراد عامل درد هستند. 

تغییرات یاد شده با نام بیماری دژنراتیو یا فرسایش دیسک نامیده می شوند. رایج ترین علامت این بیماری درد کمر است که با فعالیت یا نشستن به مدت طولانی تشدید می شود. محققان بر این باورند که فرسایش دیسک رایج ترین عامل درد کمر در افراد مسن است.

بیماری فرسایش دیسک

3- بیرون زدگی دیسک

لیز خوردگی دیسک اصطلاح نادرستی است که گاهی اوقات برای توصیف بیرون زدگی دیسک توصیف می شود. این اصطلاح بیان دارد که دیسک از موقعیت خود خارج شده که درست نیست. دیسک ها به کمک رباط ها، عضلات و خود مهره ها در جای خود محکم نگه داشته شده اند. 

اصطلاحاتی همچون بیرون زدگی، فتق، برآمدگی و افتادگی این وضعیت را بهتر توصیف می کنند. در این مشکل، دیسک از جای خود حرکت نمی کند بلکه ناحیه کوچکی از پوسته خارجی و سفت آن ضعیف شده و یک برآمدگی به وجود می آید. 

هنگامی که ماده ژله مانند دیسک در تماس با دیگر ساختار ها مخصوصا رشته های عصبی قرار می گیرد علائمی همچون موارد زیر از راه می رسند:

رایج ترین محل بیرون زدگی دیسک، ناحیه پایینی کمر بوده که با علامت رایج درد این ناحیه همراه است. همگام با افزایش سن، خطر ابتلا به بیرون زدگی دیسک کاهش می یابد. این بدین دلیل است که محتویات دیسک ها خشک شده و امکان بیرون زدگی از نواحی ضعیف کاهش می یابد.

بیرون زدگی دیسک کمر

4- درد سیاتیک

سیاتیک دردی عصبی است که در اثر تحریک عصبی به همین نام به وجود می آید. این درد از ستون فقرات تا به باسن، ران و کف پا ادامه می یابد. درد سیاتیک اغلب با تغییر عملکرد عصب یاد شده نیز همراه است.

 تغییر حس لمس در اندام های پایین و بروز گز گز یا بی حسی از جمله این تغییرات به شمار می آیند. بیرون زدگی دیسک یک عامل رایج بروز درد سیاتیک است. عصب های ستون فقرات به طور معمول دارای فضایی برای جا به جایی اندک در طول مهره ها بوده تا بدن بتواند حرکات خود را به راحتی انجام دهد. 

با این حال، بیرون زدگی دیسک می تواند با فشار بر اعصاب مجاور سبب بروز دردی ارجاعی در پا ها شده و محدوده حرکتی فرد را کاهش دهد. در صورتی که بیرون زدگی دیسک سبب نشت محتویات آن به اطراف اعصاب شود، امکان التهاب یا تحریک شیمیایی رشته های عصبی وجود خواهد داشت.

درد ناشی از سیاتیک

پیشگیری از ابتلا به بیماری دیسک کمر

پیشگیری از ابتلا به فتق دیسک همواره امکان پذیر نیست. با این حال با رعایت نکات زیر می توان احتمال بروز آن را کاهش داد:

1- استفاده از تکنیک های مناسب بلند کردن اجسام

از خم شدن از ناحیه کمر خودداری کنید. در حالی که کمر خود را صاف نگه داشته اید، زانو هایتان را خم کنید. جهت بلند کردن از عضلات قوی پای خود بهره ببرید.

2- حفظ وزن مناسب

داشتن اضافه وزن به ناحیه پایینی کمر فشار وارد می کند.

3- تمرین وضعیت های بدنی مناسب

نحوه صحیح راه رفتن، نشستن، ایستادن یا خوابیدن را یاد بگیرید. داشتن وضعیت بدنی مناسب در حالات گفته شده از فشار وارد بر ستون فقرات کم می کند.

4- تمرینمات کششی

در صورت نشستن به مدت طولانی، داشتن وقفه هایی برای انجام کشش عضلات ضروری است.

5- اجتناب از پوشیدن کفش های پاشنه بلند

این نوع کفش ها ستون فقرات را از تراز خود خارج می کنند.

6- ورزش مداوم

بر ورزش هایی تمرکز کنید که با هدف حمایت از ستون فقرات، عضلات کمر و شکم را تقویت می کنند.

7- ترک سیگار

مصرف سیگار دیسک کمر را ضعیف و مستعد پارگی می کند. ترک مصرف سیگار را مد نظر داشته باشید.

منابع کمکی:

spine-health

clevelandclinic

دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب دیسک کمر 

موضوعات مرتبط
آیا این مطلب مفید بود؟ به اشتراک بگذارید
جدیدترین مقالات
بیماری نورالژی سه قلو از آن دسته بیماری هایی است که با درد شدید در ناحیه ی صورت خود را نشان می دهد. در…
جراحی ستون فقرات و جراحی دیسک کمر از جراحی هایی است که بسیار به تبحر جراح دیسک کمر متکی می باشد. در این مقاله…
سوالی که بسیار مراجعین از ما می پرسند این است که آیا راه رفتن به بهود درد دیسک کمر کمک می کند؟ در این…

از دکتر بپرسید