علائم اولیه تومور مغزی را بشناسید…

تومور مغزی رشد غیر طبیعی توده ای در مغز می باشد. تومور مغزی دارای انواع مختلفی است. برخی خوش خیم و برخی تومورها، سرطانی و بدخیم هستند. در این مقاله به بیان علائم تومور مغزی به طور کامل پرداخته و علت ایجاد تومور های سرطانی را نیز بیان کرده ایم.

تومور مغزی چیست؟

تومور مغزی مجموعه از سلولهای غیر طبیعی در مغز است. جمجمه که مغز شما را در بر گرفته بسیار سفت و محکم است. هر گونه رشد در چنین فضای محدودی می تواند مشکلاتی ایجاد کند. تومورهای مغزی می توانند سرطانی (بدخیم) یا غیرسرطانی (خوش خیم) باشند. وقتی تومورهای خوش خیم یا بدخیم رشد می کنند، می توانند باعث افزایش فشار داخل جمجمه شوند  و این مشکل باعث آسیب مغزی می شود و می تواند زندگی را تهدید کند.

سرعت رشد تومور مغزی بسیار متفاوت است. میزان رشد و همچنین محل قرارگیری تومور مغزی تعیین می کند که چگونه بر عملکرد سیستم عصبی شما تأثیر می گذارد.

تومورهای مغزی در دسته اولیه یا ثانویه دسته بندی می شوند. تومور مغزی اولیه از مغز شما نشات می گیرد. بسیاری از تومورهای مغزی اولیه خوش خیم هستند. تومور مغزی ثانویه، همچنین به عنوان تومور مغزی متاستاتیک شناخته می شود، هنگامی که سلولهای سرطانی از اندام دیگری مانند ریه یا پستان به مغز شما گسترش می یابند، رخ می دهد.

علائم اولیه تومور مغزی

علائم و نشانه های تومور مغزی بسیار متفاوت است و به اندازه تومور مغز، محل و سرعت رشد بستگی دارد. علائم عمومی ناشی از تومورهای مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

بررسی علائم تومور مغزی 

در صورتی که علائم و نشانه های مذکور را مشاهده کردید، به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. در ادامه به بیان مختصری در رابطه با هرکدام از این علائم میپردازیم.

1- تغيير در سر درد

بروز سردردهای مزمن یکى از علائم شایع است که حدود ٥٠ درصد از مبتلایان به تومور مغزی به آن دچار مى شوند. یک تومور در مغز می تواند بر اعصاب و رگ های حساس فشار وارد کند.

متاستاز مغزی ،تشخیص و راه های درمان

این مساله ممکن است منجر به بروز سردردهای جدید یا تغییر در الگوی قدیمی سردردهای شما مانند موارد زیر شود:

البته حتی اگر بیشتر از گذشته سردرد می گيريد و یا به سر درد هاى بدترى نسبت به قبل دچار مى شويد، حتما به این معنی نیست که تومور مغزی دارید.

افراد به دلایل مختلفى دچار سردرد می شوند، از غذا نخوردن و يا كمبود خواب گرفته تا ضربه مغزى و يا سكته مغزى مى تواند دليل بروز سر درد هاى بدتر هم باشد.

2- تشنج

تومورهای مغزی می توانند بر روی سلول های عصبی مغز فشار وارد كنند. بروز اين مساله می تواند در سیگنال های الكتريكى تداخل ایجاد کند و منجر به تشنج شود.

گاهی اوقات تشنج اولین علامت تومور مغزی است و می تواند در هر مرحله اى اتفاق بیفتد. حدود ٥٠ درصد از مبتلایان به تومور مغزی حداقل یک بار تشنج را تجربه می کنند. تشنج همیشه از تومور مغزی ناشی نمی شود، بلكه ديگر عواملى چون مشکلات عصبی، بیماری های مغزی و ترک مواد مخدر نيز مى توانند باعث بروز تشنج شود.

علائم اولیه تومور

3- تغییر شخصیت یا نوسانات خلقی

تومورهای مغزى می توانند عملکرد مغز را مختل کنند و بر شخصیت و رفتار شما تاثير بگذارند. آنها همچنین می توانند باعث نوسانات خلقی غیر قابل توضیح در رفتارهاى شما شوند.

به عنوان مثال:

  • شما قبلا در جمع راحت بوديد، ولى اكنون هر چيزى باعث ناراحتى و تحريك شما مى شود.
  • شما قبلا فردى فعال بوديد، ولى اكنون به فردى منفعل تبديل شده ايد و حوصله نداريد.
  • شما براى يك لحظه آرام و خوشحال هستید و يك لحظه بعد بدون هیچ دلیل مشخصى شروع به پرخاشگرى می کنید.
 

بروز اين علائم مى تواند نشان دهنده وجود تومور در موارد ذكر شده در زير باشد:

  • قسمتهای خاصی از مغز (سربروم)
  • لوب فرانتال يا لب قدامی مغز
  • لوب تمپورال يا لب گيجگاهى
 

این تغییرات مى توانند در آغاز ابتلا به تومور مغزى بروز پيدا كنند، ولى بايد در نظر داشت كه بروز اين علائم ممكن است به دليل شیمی درمانی و يا ديگر درمان های سرطانی نیز باشد. تغییر شخصیت و نوسانات خلقی همچنین می تواند به دلیل اختلالات روانی، سوء مصرف مواد مخدر و سایر اختلالات مغزى باشد.

4- از دست دادن حافظه و سردرگمی

مشکلات حافظه می تواند ناشی از تومور در لوب فرانتال یا لوب تمپورال باشد. تومور در لوب فرانتال یا لوب آهيانه اى نیز می تواند بر استدلال و تصمیم گیری تأثیر بگذارد.

به عنوان مثال، ممکن است متوجه شوید که:

  • نمى توانيد تمركز كنيد و به راحتى حواس شما پرت مى شود
  • اكثرا درمورد مسائل ساده خيلى گیج می شوید
  • قادر به انجام چند كار نيستيد و نمى توانيد درست برنامه ريزى كنيد
  • در حافظه كوتاه مدت خود نيز دچار مشكل شده ايد
 

این علائم می توانند در هر مرحله اى از تومور مغزی اتفاق بیفتند. همچنین بروز اين علائم ممكن است عارضه جانبی شیمی درمانی، پرتودرمانی یا ديگر درمان های سرطانی باشد. این مشکلات ممكن است با خستگی نيز تشدید شوند.

مشکلات خفيف مربوط به درک نيز می تواند به دلایل مختلفی غیر از تومور مغزی هم اتفاق بیفتد. از جمله موارد دیگر می توان به کمبود ویتامین ها، مصرف برخى داروهاى خاص و یا اختلالات عاطفی اشاره كرد.

از دست دادن حافظه

5- خستگی مفرط

خستگی مفرط چيزى بیشتر از يک حس خستگى معمولى است كه هر از گاهى تجربه مى شود. در زير به برخی از نشانه هاى خستگی مفرط واقعی كه ممكن است تجربه كنيد، اشاره شده است:

حس خستگی مفرط می تواند ناشی از بروز تومور سرطانی مغز باشد. اما خستگی مفرط همچنين می تواند يك عارضه جانبی در درمان سرطان هم باشد. از دیگر شرایطی که باعث بروز حس خستگی مفرط می شود می توان به بیماری های خود ایمنی، بیماری های عصبی و کم خونی اشاره کرد.

6- افسردگی

افسردگی یکى از علائم شایع در بین افرادی است که متوجه مى شوند مبتلا به تومور مغزی هستند. حتی افرادى كه مراقب اين بيماران هستند و عزیزان و بستگان بيمار هم ممكن است در طول دوره درمان دچار افسردگی شوند.

افسردگى می تواند به شرح زیر باشد:

  • احساس غم و اندوه طولانى و بیش از حد برای شرایطى كه عادی به نظر می رسد
  • از دست دادن علاقه به انجام كارهايى که قبلا از انجام دادن آنها لذت می برديد
  • کمبود انرژی، مشکل در خواب، بی خوابی
  • افکار مربوط به خود آزارى و یا خودکشی
  • احساس گناه یا بی ارزشی

نكته:

اگر فكر مى كنيد كسى قصد خودكشى و يا آسيب زدن به خودش را دارد، همراه او بمانيد تا كمک از راه برسد. تمام ابزارهاى خطرناک مانند چاقو، لوازم شيشه اى و داروها را از جلوى دست جمع كنيد. و به حرف هاى بيمار با كمال آرامش و بدون هيچ قضاوتى و حرف زدنى گوش كنيد.

7- حالت تهوع و استفراغ

ممکن است در مراحل اولیه تشكيل تومور حالت تهوع و استفراغ داشته باشید، چرا كه شكل گرفتن تومور باعث به هم زدن تعادل هورمون ها می شود. در طول درمان تومور سرطانی مغز، حالت تهوع و استفراغ می تواند عوارض جانبی شیمی درمانی یا ديگر روش هاى درمانی باشد.

البته به دلایل مختلفی از جمله مسمومیت غذایی، آنفولانزا یا بارداری هم ممكن است دچار حالت تهوع و استفراغ شويد.

حالت تهوع و استفراغ از علائم اولیه تومور مغزی

8- ضعف و بی حسی

احساس ضعف فقط به این دلیل است که بدن شما در حال مبارزه با تومور است. بعضی از تومورهای مغزی باعث بی حسی یا حس سوزن سوزن شدن دست و پا می شوند. این حالت فقط در یک طرف بدن اتفاق می افتد و می تواند نشان دهنده تشكيل تومور در قسمت های خاصی از مغز باشد.

ضعف یا بی حسی می تواند از عوارض جانبی درمان سرطان هم باشد. شرايط ديگرى مانند مولتیپل اسکلروزیس، نوروپاتی دیابتی و سندرم گیلین باره نیز می توانند باعث بروز این علائم شوند.

تومور های اولیه و تومور های متاستاتیک

پیدایش و رشد تومور مغزی می تواند از ابتدا در مغز (تومورهای اولیه مغز) شروع شود یا برخی تومورهای قسمت های دیگر بدن به مغز (تومورهای ثانویه یا متاستاتیک مغز) گسترش یابند.

سرعت رشد تومور مغزی می تواند تا حد زیادی متفاوت باشد. سرعت رشد و همچنین محل تومور مغزی تعیین کننده آن است که چگونه عملکرد سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار دهد. گزینه های درمان تومور مغزی بستگی به نوع تومور مغزی، اندازه آن و محل رشد آن دارد.

علائم بالقوه بسيارى براى تومورهای مغزی وجود دارد، اما بعید است که یک نفر همه آنها را داشته باشد. همچنین علائم بسته به محل رشد تومور در مغز و اندازه آن متفاوت است.

تومورهای اولیه مغز زمانی شروع می شوند که سلولهای طبیعی دچار خطا (جهش) در DNA خود شوند. این جهش ها باعث می شود سلول ها با سرعت بیشتری رشد کرده و تقسیم شوند و در صورت مرگ سلول های سالم به زندگی ادامه دهند. در نتیجه توده ای از سلولهای غیر طبیعی ایجاد می شود که تومور را تشکیل می دهد.

در بزرگسالان، تومورهای اولیه مغز بسیار کمتر از تومورهای ثانویه مغز هستند، که در آن سرطان از جاهای دیگر شروع می شود و به مغز گسترش می یابد.

تومورهای ثانویه (متاستاتیک) مغز، تومورهایی هستند که از سرطانی ناشی می شوند که از جاهای دیگر بدن شروع می شود و سپس به مغز گسترش می یابد (متاستاز می کند).

تومورهای ثانویه مغز اغلب در افرادی رخ می دهد که سابقه سرطان دارند. اما در موارد نادر ، تومور متاستاتیک مغز ممکن است اولین نشانه سرطان باشد که از جاهای دیگر بدن شروع شده است.

در ادامه مطالب به برخی از علائم شایع تومورهای مغزی خواهیم پرداخت، به علاوه برخی از علائمی که ممکن است سرنخی در مورد موقعیت تومور ارائه دهند را مورد بررسى قرار خواهيم داد.

عوامل خطر تومور مغزی چیست؟

عوامل خطر تومورهای مغزی عبارتند از:

سابقه خانوادگی

فقط حدود 5 تا 10 درصد از کل سرطان ها، ژنتیکی یا ارثی است. به ندرت اتفاق می افتد که تومور مغزی از نظر ژنتیکی به ارث برسد. اگر چندین نفر از اعضای خانواده شما دچار تومور مغزی شده اند با پزشک خود صحبت کنید. پزشک می تواند یک مشاور ژنتیکی را برای شما توصیه کند.

سن

خطر بیشتر انواع تومورهای مغزی با افزایش سن افزایش می یابد.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص، می تواند خطر ابتلا به سرطان مغز را افزایش دهد.

قرار گرفتن در معرض اشعه

افرادی که در معرض تابش اشعه قرار دارند، خطر ابتلا به تومورهای مغزی در آنها افزایش می یابد.

علائم و نشانه ها بر اساس موقعیت تومور

برخی از علائم می توانند دیدگاهی را در مورد محل قرارگیری تومور در مغز فراهم كنند.

1- مشکلات بینایی

مشکلات بینایی می تواند ناشی از تشكيل تومور در و يا اطراف موارد ذكر شده در زير باشد:

  • غده هیپوفیز
  • عصب باصره
  • لوب اكسيپيتال يا لوب پس سرى
  • لوب تمپورال يا لوب گيجگاهى

2- مشکل در گفتار، خواندن و نوشتن

  • قسمتهای خاصی از مغز (سربروم)
  • قسمتهای خاصی از مخچه (سربلوم)
  • لوب تمپورال يا لوب گيجگاهى
  • لوب پاريتال يا لوب آهيانه اى

3- مشكل در شنيدن

  • در نزدیکی اعصاب جمجمه
  • لوب تمپورال يا لوب گيجگاهى

4- مشكل در قورت دادن

  • مخچه
  • در اعصاب جمجمه یا در نزدیکی آن

5- مشکل در حرکات دست ها،  بازوها، پاها و يا مشکل در راه رفتن

  • مخچه
  • لب فرانتال يا لب قدامی مغز

مشكلات مربوط به تعادل نيز ممکن است نشان دهنده تشكيل تومور در نزدیکی پایه مغز (بِيس مغز) باشد. بی حسى، ضعف یا درد در صورت نیز ممکن است نشان دهنده تشكيل تومور در اين نواحى باشد. 

علل ایجاد تومور های مغزی چیست؟

تومورهای مغزی که در مغز شروع می شوند:

1. تومورهای مغزی اولیه در خود مغز یا در بافت های نزدیک به آن، از قبیل غشاهای پوشش دهنده مغز (مننژ)، اعصاب جمجمه، غده هیپوفیز یا غده پینه آل ایجاد می شوند.

2. تومورهای مغزی اولیه زمانی شروع می شوند که سلول های طبیعی به اشتباهات (جهش های) در DNA خود دست یابند. این جهش ها به سلول ها اجازه رشد و تقسیم شدن را می دهد و در صورت رشد سلول های سالم زندگی می کنند. درنتیجه توده ای از سلول های غیر طبیعی که تومور را تشکیل می دهد در مغز رشد می کند.

3. تومورهای مغزی اولیه بسیار کمتر از تومورهای ثانویه مغزی هستند که در جاهای دیگر آغاز می شود و به مغز می رسد( تومور مغزی سرطانی).

جراح مغز و اعصاب و شناخت حیطه ی وظایف آن

انواع تومور اولیه مغزی

انواع مختلفی از تومورهای اولیه مغز وجود داردکه عبارتند از:

گلیوم ها

این تومورها در مغز یا نخاع شروع می شود و شامل آستروسیتوم ها، اپاندیوموما، گلیوبلاستوما، اولیگوآستروسیتوم ها و اولیگودندروگلیومها می شود.

Meningioma

مننژیوم یک تومور است که از غشاهای مغز و نخاع (مننژ) فرد نشات میگیرد. اکثر مننژیوم ها در مراحل اولیه که اندازه تومور کوچک است و اثر فشاری روی بافتهای اطراف ندارند، غیرقابل تشخیص هستند.

نوروم های صوتی (schwannomas)

این تومورهای خوش خیم، روی عصبی که کنترل توازن و شنوایی را از گوش داخلی کنترل می کند، توسعه می یابد.

آدنوم های هیپوفیز

اینها اغلب تومورهای خوش خیم هستند که در غده هیپوفیز در مغز ایجاد می شوند. این تومورها می توانند هورمون های هیپوفیز را مثل هورمون پرولاکتین، با مقدار زیاد ترشح کنند و به این ترتیب با اثرات وسیع در سراسر بدن، زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند.

عمل غده هیپوفیز چند ساعت طول میکشد؟

Medulloblastoma

این نوع گلیوم، شایع ترین تومورهای سرطانی در کودکان است. مدولوبلاستوما از قسمت پایین پشت مغز شروع می شود و از طریق مایع نخاع گسترش می یابد. این تومورها در بزرگسالان کمتر دیده می شود، اما اتفاق می افتد.

Medulloblastoma

رشد اولیه این تومور بیشتر در قسمت پشتی مغز شروع شده و از طریق مایع نخاعی گسترش می یابد. شیوع این تومورها در بزرگسالان کمتر است.

PNET

تومورهای اولیه نوروکتودرمال (PNETs) تومورهای سرطانی هستند که در سلول های جنینی مغز شروع به رشد می کنند. آنها می توانند در هر نقطه از مغز رشد کنند.

تومورهای سلول های بنیادی

تومورهای سلول های بافتی ممکن است در دوران کودکی در بیضه ها یا تخمدان ها ایجاد شود. اما گاهی اوقات تومورهای سلول های بنیادی به قسمت های دیگر بدن مانند مغز منتشر می شود.

Craniopharyngiomas

رشد این تومور در اطراف غده هیپوفیز شروع می شود. همانطور که به آرامی رشد می کند، می تواند بر غده هیپوفیز و دیگر ساختارهای مغز تاثیر بگذارد.

چه زمان باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه كنيم؟

اگر برخی از نشانه ها و علائم ذکر شده در بالا را تجربه كرده ايد، به اين معنا نیست که حتما تومور مغزی دارید. از آن جا که این علائم با علائم بسیاری از شرایط دیگر همپوشانی دارد، برای رسیدن به درك صحيح از بروز اين علائم لازم است تشخیص صحیحى صورت گيرد.

و البته در مورد بسیاری از بیماری ها، تشخیص هر چه زودتر و شروع درمان در مراحل اوليه باعث گرفتن نتيجه اى مطلوب تر مى شود.براى ملاقات با پزشك خود وقت بگيريد. تعیین علت علائم شما اولین قدم برای دستیابی به درمان مورد نیاز شما است.

دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب 

جراح ستون فقرات و دیسک کمر 

موضوعات مرتبط
آیا این مطلب مفید بود؟ به اشتراک بگذارید
جدیدترین مقالات
بیماری نورالژی سه قلو از آن دسته بیماری هایی است که با درد شدید در ناحیه ی صورت خود را نشان می دهد. در…
جراحی ستون فقرات و جراحی دیسک کمر از جراحی هایی است که بسیار به تبحر جراح دیسک کمر متکی می باشد. در این مقاله…
سوالی که بسیار مراجعین از ما می پرسند این است که آیا راه رفتن به بهود درد دیسک کمر کمک می کند؟ در این…

از دکتر بپرسید