کیفوپلاستی یکی از روش های درمان شکستگی های ستون فقرات است که بوسیله ی تزریق سیمان انجام می شود. در این مقاله در رابطه با ورتبروپلاستی و کیفوپلاستی صحبت شده است.

کیفوپلاستی چیست؟

کیفوپلاستی یک تکنیک کم تهاجمی پیشرفته با مزایای بیشتر از ورتبروپلاستی است ،نظیر خطرات کمتر ناشی از نشت سیمان و ترمیم بهتر و افزایش ارتفاع ستون مهره ها و بهبودی بیومکانیک ستون فقرات. با ایجاد ایجاد یک حفره توسط بالونها ی قابل اتساع در مرکز تنه مهره ای که از طریق سوزن وارد مهره شده ،ارتفاع مهره را افزایش دهد و با متسع کردن بالون به صورت تئوری ارتفاع تنه مهره ای را به حدود قبل از شکستگی میرساند.

سپس سیمان به درون آن تزریق می گردد البته اینکار با فشار کنترل شده و بسیار کمتر نسبت به ورتبروپلاستی انجام می گردد. این روش فیکس کردن شکستگی می تواند ارتفاع از دست رفته و قطر مهره و زاویه کج شدن مهره ها را جبران کند به طوری که بتواند انتقال وزن از یک مهره به مهره دیگر را انجام دهد. پلی متیل متیکریلات مورد استفاده در کیفوپلاستی نسبت به ورتبروپلاستی می تواند از ویسکوزیته بالاتری برخوردار باشد زیرا سیمان بداخل حفره تشکیل شده هدایت می گردد.

انواع روش های انجام کیفوپلاستی

• Bipedicular (روش جراحی دوطرفه)
• Unipedicular (روش جراحی یک طرفه)

کیفوپلاستی بیشتر در چه افرادی انجام می شود؟

کیفوپلاستی برای درمان درد ناشی از شکستگی های Compression که به علت استئوپروز بوجود آمده اند، به کار می رود. بعد از یائسگی، معمولا استخوانهای خانمها تحلیل می رود. بیشتر از ¼ خانمهای بالای 65 سال، مستعد شکستگی مهره در اثر استئوپروز هستند. افراد مسن تر که از شکستگی Compression رنج می برند تحرکشان کمتر می شود و کاهش تحرک باعث شتاب بیشتر تحلیل استخوان می گردد. دوز بالای مسکن، مخصوصا داروهای نارکوتیک باعث کاهش توانایی تحرک می گردد.

کیفوپلاستی در بیمارانی که آنقدر پیر و ناتوان هستند که نمی توانند عمل جراحی باز مهره را تحمل کنندیا کسانی که استخوان هایشان برای جراحیهای ترمیمی مهره ها بسیار ضعیف است، بکار می رود. گاهی برای بیمارانی که در اثر تومور بدخیم دچار تخرب مهره شده اند عمل کیفوپلاستی مفید است. در موارد ی این عمل می تواند در بیماران جوانتر که در اثر استفاده طولانی مدت استروئیدها دچار استئوپروز شده اند یا در کسانی که به علت اختلالات متابولیکی دچار این عارضه شده اند، به کار می رود.

به طور کلی کیفوپلاستی بعد از اینکه درمانهای ساده تر دیگر مثل استراحت در رختخواب، بستن Brace یا استفاده از مسکن ها به مدت 6-4 هفته بی اثر بوده است، یا حتی در مواردی که داروها باعث بروز مشکلات دیگری از قبیل زخم معده شده است، بکار می رود. کیفوپلاستی می تواند در بیمارانی که به علت درد شدید نیاز به بستری شدن در بیمارستان را دارند، یا در شرایطی که بیماران به استراحت و دارو محدود می شوند، به کار برده شود.

کیفوپلاستی برای چه افرادی توصیه نمی شود؟

1) نداشتن درد

2) وجود عفونت پوستی لوکال

3) ابتلا به عفونت های ستون فقرات از جمله استئومیلیت، دیسکیت و آبسه اپیدورال

4) بیماران با تب یا عفونت های سیستمیک قبل از عمل باید ارزیابی و درمان شوند.

5) ترومبوسیتوپنی و کوآگولوپاتی پیش از عمل باید اصلاح شود.

روش انجام عمل جراحی کایفوپلاستی

در عمل کایفوپلاستی، یک سوزن توخالی از استخوان مهره عبور داده می شود و مخلوطی از یک سیمان، پودر باریوم و یک حلال است تزریق می شود. این سیمان شبیه خمیردندان یا epoxy است. انجام پروسه توسط فلوروسکوپی در مانیتور دیده خواهد شد تا اطمینان حاصل شود که مخلوط سیمان وارد کانال مهره نمی شود.

داروهای آرامبخش به صورت وریدی برای بیمار تزریق خواهد شد. ممکن است یک سوند فولی نیز برای بیمار کارگذاشته شود. همچنین برای کنترل فشارخون و ضربان قلب در تمام طول پروسه بیمار به دستگاه مانیتور وصل خواهد بود.

کیفوپلاستی از لحاظ چگونگی ورود سوزن به داخل تنه مهره ( ورود از داخل پدیکل یا ورود از خارج پدیکل) 2 رویکرد دارد:

1) ترانس پدیکولار

2) پاراپدیکولار

آیا این روش روش مناسب و کارآمدی است؟

کیفوپلاستی عملی بسیار موثر است زیرا پس از آنکه استخوان ها در اثر استئوپروز شکننده و پوک شدند، سیمان مخصوص تمام فضاها و منفذهای بوجود آمده در استخوان را پر می کند و باعث استحکام استخوان می گردد و از آن پس احتمال اینکه استخوان مجددا دچار شکستگی شوند بسیار کم می شود. بعد از کیفوپلاستی، سیمان شکستگی را ثابت و محکم نگه می دارد که این خود باعث کاهش درد می شود. بیماران بعد از 24 ساعت می توانند شروع به حرکت نمایند و همچنین می توانند مسکن ها را کاهش یا حتی قطع نمایند. برای جلوگیری از عفونت ممکن است آنتی بیوتیک وریدی نیز تجویز شود.

از میان یک شکاف کوچک و به کمک فلوروسکوپی، یک سوزن توخالی از میان عضلات عبور داده می شود تا جایی که نوک سوزن دقیقا به محل شکستگی برسد. سپس جراح آزمایشی به نام intraosseous venography (ونوگرافی بین استخوانی) انجام می دهد تا مطمئن شود که سوزن در مکان مناسبی در شکستگی قرار گرفته است. به محض اینکه سوزن در مکان مناسب قرار گرفت، سیمان ارتوپدی تزریق می شود. این سیمان خیلی سریع در مدت زمان 20-10 دقیق سفت می شود.

در پایان پروسه، یک CT scan برای چک کردن موقعیت و توزیع مناسب سیمان انجام می شود. طولانی ترین قسمت کیفوپلاستی قرار دادن سوزن در بهترین مکان مهره کلاپس شده می باشد. معمولا کیفوپلاستی کمتر از 2 ساعت به طول می انجامد.(اگر هر 2 طرف مهره به درمان نیاز داشته باشد زمان طولانی تر می گردد. اگرچه بیمار اجازه رانندگی بلافاصله بعد از انجام پروسه را ندارد، ولی اگر مسافت کوتاه باشد می تواند با یک فرد بزرگسال به خانه برگردد. بستری شدن در بیمارستان فقط در صورتی که بیمار بسیار ناتوان باشد یا کسی را در منزل برای کمک نداشته باشد یا به مراقبتهای بیشتر بعد از پروسه نیازمند باشد، انجام می شود.

فواید کیفوپلاستی

1) به دلیل اینکه درد ناشی از شکستگی Compression به کمک کیفوپلاستی به طور چشمگیری کاهش می یابد بیمار احساس آسودگی زیاد خواهد نمود. در اکثر بیماران در طی چند هفته، علائم و ناراحتی ها کاملا از بین می رود.

2) حدود 75% از بیماران قادرند فعالیت ها و حرکاتی را که قبل از انجام پروسه قادر به انجام آن نبودند بعد از پروسه دوباره از سربگیرند، که این فعالیت ها فاکتوری هستند برعلیه استئوپروز. بعد از کیفوپلاستی آن دسته از بیمارانی که قادر به حرکت نبودند می توانند از رختخواب برخیزند که خود ریسک آمبولی ریه را در آنها کاهش می دهد.

عوارض کیفوپلاستی

عمل کیفوپلاستی مانند هر جراحی دیگری می تواند با عوارض احتمالی همراه باشد که مهمترین آنها عبارتند از:

• نشت سیمان استخوانی به بافت های اطراف
• ادامه درد یا افزایش LBP
• مشکلات ناشی از بیهوشی
• عفونت
• DVT
• آمبولی سیمان
• نیاز به جراحی باز
• نقص عصبی

سیمان مورد استفاده در کیفوپلاستی، فاکتور کلیدی برای stable نگه داشتن جسم مهره است.

سیمان استخوانی چییست؟

سیمان استخوانی (PMMA) اولین بار توسط Reily و Wang طراحی شد و سال 1998 توسط FDA، جهت استفاده کلینیکی Approach شد. PMMA سالها برای فیکس کردن عناصر پلاستیکی و فلزی مفاصل مصنوعی به کار می رفت، اما به تدریج برای پایدارسازی و یا فیکس کردن شکستگی های پاتولوژیک ناشی از تومور نیز مورد استفاده قرار گرفت.

با وجود اینکه تا قبل از آوریل 2004، PMMA مورد تایید FDA نبود. اما رایج ترین ماده در پروسه های درمان شکستگی های پاتولوژیک ستون مهره ها بوسیله تکنیک کیفوپلاستی به کار می رفت، تایید کرد. در مطالعات Follow-up طولانی مدت بسیار خنثی و زیست سازگار مشاهده شد.

مزایا عبارتند از: نزدیکی در جراحیهای ارتوپدی، کاربدی آسان، خواص بیومکانیک خوب و هزینه اندک است.

برخی عیوب PMMA عبارتند از: عدم پتانسیل بیولوژیک تجدید شدن و عدم رشد بافت اطراف بر روی آن، عدم قابلیت جهت دهی به استخوان، سختی غیرقابل تفکیک فوق العاده، دمای بالای پلیمریزاسیون، سمی بودن مونومر مربوطه.

سیمان Active os

به دلیل برخی عیوب PMMA از جمله عدم رشد بافت اطراف، عدم قابلیت جهت دهی به استخوان، سیمان دیگری با نام تجاری Active os که از مخلوط PMMA و Hydroxyapatite)HA) ایجاد شد. HA از لحاظ شیمیایی و ساختاری شبیه به جز معدنی استخوان است که دارای سابقه ی طولانی از استفاده از آن در ایمپلنت های دندانی و ارتوپدی است. Active os دارای ویژگی های رفتاری فوق العاده است که بسیار بافت رادیواکتیو و زمان کار مطلوبی برای پزشکان برای تکمیل روش کیفوپلاستی با بالون است.

دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب دیسک و ستون فقرات

جراح ستون فقرات و دیسک کمر