گلیوبلاستوما یکی از شایعترین تومور گرید 4  میباشد که در این مقاله سعی شده است در این باره صحبت شود.

تومور گرید 4 چیست؟

گلیوبلاستوما ها تومور های بدخیم و دارای گرید (سطح) 4 هستند. بخش بزرگی از سلول های این تومور ها به صورت مداوم در حال تکثیر و تقسیم هستند. این سلول های سرطانی به وسیله عروق خونی فراوان و غیر طبیعی تغذیه می شوند.

با اینکه تومور اغلب از سلول های آستروسیت تشکیل شده اما شامل ترکیبی از انواع سلول های مختلف (از جمله عروق خونی) و نواحی دارای سلول های مرده (نکروز) نیز می شود.

تومور های گلیوبلاستوما انتشار یافته و به نواحی نزدیک به مغز حمله می کنند. گاهی اوقات این موارد می توانند از طریق فیبر های ارتباطی (جسم پینه ای) به سمت دیگر مغز انتشار یابند. انتشار تومور های گلیوبلاستوما به خارج از مغز بسیار نادر است.

گلیوبلاستوما می تواند از ابتدا به صورت تومور گرید 4 بروز داده و نشانه ای از وجود تومور های سطح پایین تر وجود نداشته باشد. این تومور ها رایج ترین نوع گلیوبلاستوما بوده، اغلب بیماران مسن تر را مبتلا کرده و نسبت به دیگر تومور ها تهاجمی تر هستند.

از سوی دیگر، گلیوبلاستوما های ثانویه به صورت تومور های سطح پایین (2 یا 3) بروز داده و با گذشت زمان به سطح 4 می رسند. به طور کلی، گلیوبلاستوما ها در ابتدا رشدی آرام داشته و به تدریج تهاجمی می شوند.

این تومور ها معمولا به عنوان IDH جهش یافته یا IDH تهاجمی تشخیص داده می شوند. گلیوبلاستوما هایی که در دسته IDH تهاجمی جای می گیرند معمولا سطح تهاجم بالا تری داشته و در مقایسه با نوع دیگر امید به بهبود در آن ها کم تر است.

محل ایجاد تومور گرید 4 کجاست؟

با اینکه گلیوبلاستوما معمولا در نیمکره های مغز بروز می دهند؛ اما می توان آن ها را در هر بخشی از مغز یافت کرد. گلیوبلاستوما هایی که در دسته IDH جهش یافته هستند، معمولا در بخش جلویی مغز رشد می کنند.

علائم تومور گرید 4 ( گلیوبلاستوما )

بیماران مبتلا به گلیوبلاستوما به سرعت علائم بیماری را بروز می دهند، که علت آن می تواند ناشی از تاثیر شدید تومور یا مایع اطراف آن باشد. مایع اطراف تومور سبب بروز تورم بیشتر در مغز می شود. علائم تشخیصی رایج این بیماری ناشی از بالا رفتن فشار در مغز بوده و از جمله آن ها می توان به حالت تهوع، استفراغ و سر دردی اشاره کرد که در هنگام صبح تشدید می شود.

علاوه بر این، بیماران می توانند علائم عصبی مرتبط با محل تومور را از خود نشان دهند. از جمله این علائم می توان به مشکل در تعادل، حافظه، ادراک و یا ضعف و تغییرات حسی در صورت، دست و پا اشاره کرد. حملات تشنجی نیز از دیگر تظاهرات رایج این بیماران هستند.

روش درمان تومور گرید 4

درمان گلیوبلاستوما ها به دلیل مقاومت برخی سلول ها نسبت به درمان می تواند دشوار باشد. به همین دلیل، برنامه درمانی گلیوبلاستوما ممکن است شامل چندین راهبرد درمانی باشد.

اولین قدم در درمان گلیوبلاستوما فرایند جراحی تشخیصی است تا فشار مغز کاهش یافته و تا حد امکان از تومور برداشته شود. این تومور ها حالت انتشار یافته داشته و دارای ریشه هایی هستند که به درون مغز نفوذ می کنند. به همین دلیل، برداشت کامل گلیوبلاستوما بسیار دشوار است.

این برداشت هنگامی دشوار تر می شود که تومور در نزدیکی بخش های مهم و کنترل کننده فعالیت هایی از جمله تکلم، حرکت و هماهنگی باشد.

پرتو درمانی و شیمی درمانی برای کاهش سرعت تکثیر سلول های باقی مانده از جراحی و تومور هایی به کار گرفته می شوند که امکان جراحی آن ها وجود ندارد. فیلد درمانی نیز می تواند همراه با شیمی درمانی به کار گرفته شود.

استاندارد درمان برای افرادی که به تازگی مبتلا تشخیص داده شده اند به عوامل مختلفی از جمله بیو مارکر های مولکولی و سن بستگی دارد. گلیوبلاستوما های عود کننده بر اساس پاسخ اولیه بیمار به درمان و ارزیابی روند پیشرفت بیماری درمان می شوند.

طول عمر بیماران تومور مغزی گرید 4

با انجام درمان های استاندارد مدت زمان زندگی افراد بالغ مبتلا به گلیوبلاستوما (نوع IDH تهاجمی) بین 11 تا 15 ماه است. عوامل دیگری نیز می توانند در بهبود پیش آگهی بیماری نقش داشته باشند که از جمله آن ها می توان به سن کمتر بیمار در هنگام تشخیص (کمتر از 50 سال) و برداشت تقریبا کامل تومور در جراحی اشاره کرد.

پس از نمونه برداری یا جراحی، مارکر های مولکولی مهم تعیین می شوند که اطلاعاتی را درباره تشخیص و پیش آگهی ارائه می دهند. پیش آگهی گلیوبلاستومای IDH جهش یافته در مقایسه با نوع دیگر به طرز قابل توجهی بهتر بوده و مدت زندگی افراد مبتلا به آن بین 27 تا 31 ماه است.

افراد در چه سنی بیشتر در معرض این بیماری هستند؟

سن میانگین تشخیص ابتلا به گلیوبلاستوما 64 سالگی است که با افزایش سن خطر ابتلا نیز بیشتر می شود. گلیوبلاستوما های IDH جهش یافته، بیمارانی را مبتلا می کنند که میانگین سنی آن ها بسیار پایین تر و در حدود 48 سال است. بروز این تومور ها در کودکان نادر است.

گلیوبلاستوما ها در حدود 15 درصد تومور های مغزی اولیه را تشکیل داده و در مردان اندکی شایع تر هستند. گلیوبلاستوما هایی که در دسته IDH جهش یافته قرار می گیرند؛ نزدیک به 10 درصد تمام گلیوبلاستوما ها را تشکیل می دهند.

آیا ژنتیک باعث ابتلا میشود؟

درصد بسیار کمی از گلیوبلاستوما ها به عنوان بخشی از سندرم های دیگر به ارث می رسند. از جمله این سندرم ها می توان به سندرم تورکوت، لی فرامنی و نورو فیبروماتوز نوع 1 اشاره کرد.

اکثریت غالب گلیوبلاستوما ها به صورت اتفاقی و بدون ارتباط با عوامل ژنتیکی بروز می دهند. تنها عامل خطر تایید شده قرار گرفتن سر و ناحیه گردن در معرض پرتو های یونیزه کننده می باشد. مطالعات تاکنون ارتباطی بین عوامل ژنتیکی و محیطی با گلیوبلاستوما یافت نکرده اند. با این حال، به نظر می رسد افراد دارای سابقه حساسیت کمتر به این بیماری مبتلا می شوند.

دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات