یکی از بیماری هایی که امروزه باعث نگرانی و افسردگی بسیاری شده است بیماری ام اس میباشد. برای کسب اطلاعات بیشنر در مورد تفاوت بیماری فیبرومیالژیا و ام اس با ما همراه باشید.
فهرست موضوعات
MS چیست؟
بیماری ام اس نوعی بیماری التهابی مزمن، ناتوان کننده و اغلب پیشرونده در سیستم اعصاب مرکزی است که منجر به از بین رفتن پوشش میلین تارهای عصبی می شود و به تدریج می تواند باعث اختلال در انتقال پیام های عصبی بین مغز و سایر قسمتهای بدن شود. نهایتاً چنین شرایطی منجر به تحلیل غیرقابل برگشت اعصاب می گردند.
طیف گسترده ای از علائم بیماری ام اس وجود دارند که به شدت آسیب و نوع عصب آسیب دیده دارد بستگی دارد. تشخیص زودهنگام بیماری ام اس مشکل است چراکه دارای دوره های فعال و غیرفعال است، گاهی اوقات علائم برای مدت چندین ماه از بین می روند. اگرچه احتمال ابتلا به این بیماری در هر سنی وجود دارد ولیکن اوج آن در سنین 40-20 سال است و در زنان بیشتر از مردان دیده میشود.
علائم بیماری ام اس
بیماری ام اس دارای علائمی است که به طور تیتروار در این قسمت بیان میکنیم.
- بی حسی و ضعف در یکی از دستها و پاها و یا هردوی آنها، که معمولاً در یک طرف بدن و یا پایین تنه اتفاق می افتد.
- کاهش دید و یا از دست دهی کامل بینایی، معمولاً در یکی از چشمها که غالباً با درد درهنگام حرکت چشم همراه است (التهاب عصب چشمی).
- دوبینی و یا تاری دید
- سوزش و درد در قسمتهایی از بدن
- احساس شوک الکتریکی که با برخی حرکات سر به فرد دست می دهد
- لرزه، عدم هماهنگی و یا راه رفتن لرزان
- خستگی
- سرگیجه
راه های تشخیص بیماری ام اس
با توجه به تکنیک های پیشرفته امروزی مثل ام ار ای، این بیماری توسط بررسی مایع نخاعی و در مواردی در صورتی که پزشک صلاح بداند، می توان به بررسی پتانسیل حسی بینایی نیز پرداخت. با این حال تشخیص دقیق بیماری ام اس توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب امکان پذیر است.
در کنار بررسی علائم، برای تشخیص MS می توان از برخی آزمایش ها نیز کمک گرفت. MRI از مغز، اعصاب آسیب دیده را در MS، به پزشک نشان می دهد. سایر تست ها نیز شامل توموگرافی انسجام نوری، آزمایشات نخاعی و تست های ضربه، می شود.
- یافتن دو یا چند نقطه ی آسیب دیده از سیستم اعصاب مرکزی
- اینکه آسیب در زمان های مختلف اتفاق افتاده باشد
- رد کردن احتمال سایر بیماری ها
زندگی با بیماری ام اس
با داشتن یک حس خوب نسبت به خودتان میتوانید یک زندگی طبیعی همراه با کار و فعالیت روزانه داشته باشید. وقتی متوجه بیماری خود میشوید ممکن است دچار افسردگی، اندوه، و آشفتگی شدید بشوید اما با داشتن نگرشی مثبت به زندگی و تغییر جهت فکری و قبول بیماری اسایش و آرامش رو برای زندگی خود فراهم کنید. شما میتوانید در برنامه روزانه البته با مشورت پزشک خودبه ورزشهایی مثل یوگا ، شنا و ورزشهایی که باعث خستگی شما نشود را داشته باشید.
افرا بسیاری هستند که با داشتن این بیماری در زمینه های مختلف اجتماع مشغول کارو موفقیت هستند. کار به شما شخصیت مقاومت و رضایت شخصی میدهد، و منبع در آمد هم هست اما در صورتیکه ایجاد اضطراب یا فشار کند باید تغییراتی درآن به وجود بیاورید.
نکات مهم در مواجهه با بیماری ام اس
- از قرار گرفتن در محیط هایی که دمای بالا مانند سونا، حمام بسیار گرم، اجتناب کنید زیرا سبب تشدید علائم بیماری می شود.
- از کشیدن سیگار پرهیز نمایید.
- استرس نداشته باشید چون استرس باعث تشدید بیماری می شود.
ام اس و بارداری
برای تصمیم به بارداری حتما با پزشک خود مشورت کنید. مطالعات نشان داده که بارداری و بچه دار شدن برای فرد مبتلا به بیماری ام اس ممنوعیتی ندارد و خطر ابتلا فرزند شما به ام اس بسیار کم است. تعداد حملات در دوران بارداری کاهش می یابد که ممکن است علت آن تغییرات هورمونی و سیستم ایمنی باشد. احتمال حملات در سه ماه اول پس از بارداری افزایش خواهد یافت که پزشک خود را باید در جریان این موضوع قرار دهید.
وراثت
ریسک بیماری ام اس در افراد دارای سابقه خانوداگی این بیماری بیشتر است. به عنوان مثال چنانچه یکی از والدین یا خواهر و برادرهای شما مبتلا به ام.اس باشد، احتمال ابتلا به این بیماری در شما 3-1 درصد است. به یاد داشته باشید که سلامت جسمانی شما مستقیماً بر سلامت روحی تان تاثیر می گذارد. مشاورها و درمانگرها میتوانند به شما کمک کننده تا اوضاع را تحت کنترل در آورید؛ همچنین مهارتهای لازم برای حریف شدن با این بیماری و یا تکنیک های آرامش بخش را به شما آموزش می دهند آموزش هایی که کمک کننده خواهند بود.
تفاوت بیماری فیبرو و MS
در حالی که فیبرو و MS یک سری علائم مشترک دارند، اما دو بیماری کاملاً متفاوت، با دلایل و درمان های جداگانه می باشند. هر دوی این بیماری های مزمن، لاعلاج هستند. هر دو بیماری فیبرومیالژیا و MS، دارای علائمی مشابه و مراحل تشخیص طولانی مدت هستند. همچنین، شیوع هر دو بیماری، در زنان، بیشتر است. در ادامه به تفاوت های فیبرومیالژیا (فیبرو) و MS خواهیم پرداخت.
فیبرو و MS دارای علائم مبهم و مشابهی مثل مشکل در تمرکز، خستگی و افسردگی هستند. اگر شما علت این علائم را در اینترنت پیگیری کنید، احتمالاً با هر دو بیماری مواجه می شوید. اما به گفته ی پزشکان در بیشتر موارد، علائم این دو بیماری کاملاً قابل تفکیک است.
زمانی که شما به پزشک مراجعه کرده و مراحل تشخیص بیماری را طی کنید، این امر واضح تر می شود. مراحل تشخیص و کنترل بیماری فیبرو، معمولاً توسط پزشک روماتولوژی (نوعی تخصص داخلی که مربوط به مفاصل و ساختار استخوانی بدن می شود) انجام می شود. اما MS، توسط پزشک نورولوژی (مغز و اعصاب)، این مراحل را طی می کند.
مبانی فیبرو
در حالی که دلیل فیبرو همچنان ناشناخته است، علائم آن شامل درد مزمن فراگیر و حساس به لمس می شود. در ادامه به سایر علائم آن اشاره می کنیم. شناخت کاملی از فیبرو، وجود ندارد، اما بسیاری بر این باورند که نوعی ناهنجاری در عصب های مربوط به درد، شاید بر اثر مشکلات مغزی باشد. برخلاف MS، فیبرو یک بیماری مربوط به سیستم دفاعی بدن -که در آن سیستم دفاعی به خود فرد حمله می کند- نیست. همپنین، فیبرو به التهاب، مفاصل، یا مشکلات عضلانی مربوط به آسیب های فیزیکی ربطی ندارد.
زنان، افراد میانسال، افراد مبتلا به بعضی از بیماری ها مثل آرتروز، یا افراد دارای سابقه ی خانوادگی فیبرو، بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. فیبرو می تواند سطح کیفی زندگی را پایین بیاورد، اما آسیبی به بافت ها و اندام های شما وارد نکرده و منجر به بیماری های قلبی یا سرطان نمی شود. به طور خلاصه، خطر جانی وجود ندارد.
علائم رایج فیبرو
درد
در میان علائم فراوان فیبرو، هیچکدام به بزرگی و آزار دهندگی درد نیست. درد فیبرو، فراگیر بوده و دارای نقاط حساسی به نام “نقاط سست” می باشد. این نواحی با لمس کردن بخش هایی از گردن، تنه و نقاط انتهایی بدن، دچار دردهایی عمیق شده، که می توانند جا به جا شوند، یا ناپدید شده و ماندگار باشند.
خستگی (ضعف)
90% مبتلایان به فیبرو، خستگی برطرف نشدنی را تجربه می کنند. همچنین، مشکلات خواب در این بیماری، مثل بیدار شدن های پیاپی و خواب سبک، این مشکل را تشدید می کند. اما درمان این خستگی تنها با داشتن خواب کامل اتفاق نمی افتد.
مشکلات شناختی
مشکل در تمرکز، توجه و حافظه، که معمولاً با نام “مه فیبرو” شناخته می شوند.
دیگر علائم:
سردرد و مشکلات روده از دیگر مشکلات فیبرو است. این علائم به طور محدود تر، در MS هم دیده می شود.
مبانی MS
به طور دقیق، MS به سطح پوشش دهنده فیبرهای عصبی در سراسر بدن حمله می کند. این امر سبب بروز علائم مختلفی (بسته به اعصاب مربوطه)، می شود. در دراز مدت، MS می تواند آسیب دائمی به مغز و ستون فقرات وارد کند. دلیل MS هم هنوز مشخص نیست، اما گمان می رود که مربوط به برخی از ژن ها و عوامل محیطی باشد. زنان، سفیدپوستان، افراد بین 50-20 سال و افرادی که دور از خط استوا زندگی می کنند، بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به MS قرار دارند.
4 نوع مختلف MS وجود دارد که علائم و روند بیماری، با توجه به آنها متفاوت است. درحالی که بسیاری از افراد مبتلا به MS، می توانند مشکلات خفیفی داشته باشند (مخصوصاً با درمان های جدید، که از پیشرفت MS جلوگیری می کنند)، اما در موارد حاد، فرد می تواند در کنار سایر علائم آزار دهنده، توان حرکتی و تکلم خود را از دست بدهد.
علائم رایج MS
در رایج ترین نوع MS که 85% موارد این بیماری را تشکیل می دهد، و شامل عود کردن تهاجمی دسته ای از علائم و دوره های آرامش می شود، مشکلات زیر رایج است:
مشکلات عضلانی
اسپاسم عضلانی، بی حسی، و گز گز در اندام ها. معمولاً فرد دچار احساس برق گرفتگی در زمان حرکت های خاص گردن می شود (لرمیت).
مشکلات حرکتی
ضعف و سرگیجه، می تواند باعث مشکل در تعادل شود. مبتلایان، معمولاً دچار سستی، تلو تلو خوردن و افتادن های ناگهانی می شوند.
مشکلات بینایی
اگر MS روی سیستم عصبی چشم تأثیر گذاشته باشد: تاری، دوبینی، نابینایی، درد و حرکات ناخواسته و ناگهانی چشم، همچنین کور رنگی در برخی از طیف ها در بیماران مشاهده می شود.
مشکلات روده و ادرار
بی اختیاری در ادرار یا سایر مشکلات مربوط به روده.
علائم مشترک فیبرو و MS
درد
درد، در مبتلایان به فیبرو، مشترک بوده، و اصلی ترین علامت بیماری است، اما در MS، درد می تواند با توجه به نقاط تحت تأثیر قرار گرفته اعصاب، در چشم، یا سایر نقاط بدن، با شدت های مختلف خود را نشان دهد.
خستگی
خستگی، در هر دو بیماری، به طور فراگیر حس می شود. بیشتر افراد مبتلا به این دو بیماری، به علت خستگی شدید، قادر به داشتن زندگی عادی در خانه، مدرسه یا محل کار نیستند.
مشکلات شناختی
“مه فیبرو”، یکی از علائم رایج این بیماری است. نیمی از مبتلایان به MS هم مشکلات شناختی مشابهی دارند. باید توجه داشت که مبتلایان به MS، دچار علائم خاصی مثل مشکلات حرکتی و تکلم هستند. همچنین گاهی برخی از علائم مشابه، در اثر سایر مشکلات به وجود می آید. پس باید در زمان تشخیص، به طور کامل تمام زوایا را در نظر گرفت.
آنها با بررسی علائم و سابقه بیماری های شما، پزشک متخصص مناسب را به شما معرفی می کنند. تشخیص هر دو بیماری کار دشواری است. تنها با یک آزمایش، نمی توان در مورد آن مطمئن شوید. پزشک باید در ابتدا، بیماری هایی که علائم مشابه دارند را در نظر بگیرد
تشخیص فیبرو
تشخیص این بیماری با رد کردن احتمال بیماری های مشابه مثل آرتروز، مشکلات تیروئید، لوپوس و سایر بیماری های استخوانی، با کمک معاینه جسمی، تست های آزمایشگاهی و سابقه بیمار و در نظر گرفتن 3 مورد زیر، انجام می شود:
- بیش از 3 ماه، درد عضلانی-استخوانی
- علائمی مثل خستگی، کم خوابی و مشکلات شناختی
- نقاطی که طی 7 روز گذشته دچار درد شده اند
درمان فیبرو و MS
از آنجایی که در مبتلایان به MS، مصرف دارو می تواند کمک بزرگی در مقابل پیشرفت بیماری کند، استفاده از داروهای مناسب در این بیماران بسیار حیاتی است.
فیبرو: داروهای ضد افسردگی -مثل دولوکستین و میلناسیپران- می توانند درد و خستگی را در این بیماران کاهش دهند. داروهای ضد سرگیجه (که به افراد دچار تشنج داده می شود) مثل پریگابالین، هم برای کاهش درد تجویز می شود.
MS: در سال های اخیر، پیشرفت بسیاری در این زمینه اتفاق افتاده است، و داروهای جدید، روند پیشرفت آسیب های عصبی و عود کردن های مجدد را به شدت کم می کنند. این داروها به صورت خوراکی، تزریقی و ترکیبی موجود اند.
مبتلایان به MS، همچنین از داروهای دیگری – مثل کورتیکو استروئید ها – برای درمان حمله ها، همچنین از برخی از داروها برای بر طرف شدن علائم دیگر مثل مشکلات ادرار، مشکلات جنسی و اسپاسم عضلانی استفاده می کنند.
تغییر در سبک زندگی می تواند به مبتلایان به این دو بیماری کمک کند:
- ورزش: فعالیت جسمی منظم می تواند به کنترل علائم این دو بیماری کمک کند. با پزشک و فیزیوتراپ خود در مورد برنامه ی ورزشی مناسب مشورت کنید.
- رژیم غذایی: هیچ برنامه غذایی ثابتی برای این دو بیماری وجود ندارد. اما خوردن غذاهای سالم، سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کرده و به بهبود شما کمک می کند.
- خواب: خواب مناسب (8 تا 9 ساعت) برای هر دو بیماری، امری مهم است.
- موارد تکمیلی: برخی از گزارش ها نشان می دهد، مواردی مشل مدیتیشن، طب سوزنی، نفس عمیق و ماساژ می تواند به تسکین علائم کمک کند.
داشتن برنامه ی روزانه ی منظم در کنار داشتن یک حامی عاطفی، به مبتلایان این دو بیماری پیشنهاد می شود. در صورت احساس افسردگی و اضطراب، به یک روانشناس یا مشاور مراجعه کنید.
در نهایت، با وجود برخی از شباهت ها، MS و فیبرو دو بیماری متفاوت، با علائم، درمان ها و تشخیص های جداگانه بوده، که به همین دلیل بهتر است برای بهبودی، هر چه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کنید.
فیبرومیالژیا و درد چشم
فیبرومیالژیا یک بیماری دردناک است، وقتی خسته هستید یا استرس دارید، ممکن است اثر آن نیز بدتر شود. بیماران فیبرومیالژیا، بیشتر مستعد ابتلا به میگرن مزمن یا سایر شرایط سردرد هستند و درد چشم نیز می تواند به انواع مختلف سردرد مربوط باشد.
یک مشکل نسبتا شایع چشمی ناشی از فیبرومیالژیا، خشکی چشم است. غشاهای مخاطی بینی، دهان و چشم می توانند خشک شوند. خشکی چشم می تواند به ویژه برای افرادی که از لنز های تماسی استفاده می کنند، ناراحت کننده باشد. استفاده از قطره های چشمی با ویتامین A، می تواند به مرطوب نگه داشتن چشم و کاهش ناراحتی کمک کند.
دکتر حسام عبدالحسین پور جراح مغز و اعصاب ، دیسک و ستون فقرات
جراح ستون فقرات و دیسک کمر
