سوالی که بسیار بیماران از ما دارند این است که ایا دیسک کمر خوب می شود؟ راه های درمان این بیماری چیست؟ در این مقاله به آن پاسخ داده شده است.

بیماری دیسک چیست؟

بیماری دیسک فرسایشی زمانی رخ می دهد که دیسک های بین مهره ای شما فرسوده شوند. دیسک های بین مهره ای یک بالشتک محافظ با خاصیت کشسانی هستند که بین مهره های شما (استخوان ستون فقرات) قرار دارند. این دیسک ها مانند یک ضربه گیر عمل کرده و به شما کمک می کنند که به راحتی حرکت کنید، خم شوید و بچرخید. دیسک بین مهره ای همه ی انسان ها در طول زمان فرسوده می شود و این یک روند طبیعی پیری است.

وقتی این بالشتک فرسوده می شود، ممکن است استخوان ها به یکدیگر ساییده شوند. این ساییدگی می تواند باعث درد یا مشکلات دیگر شود؛ از جمله:

• اسکلیوسیس بزرگسالان؛ جایی که ستون فقرات منحنی می شود.
• فتق دیسک؛ که به آن بیرون زدگی، سُر خوردگی یا پارگی دیسک نیز می گویند.
• تنگی کانال نخاعی؛ زمانی که فضای اطراف ستون فقرات شما تنگ و باریک می شود.
• اسپوندیلولیستزیس (لغزش مهره ی کمر)؛ زمانی که مهره های ستون فقرات به داخل و خارج از محل قرارگیری خود جا به جا می شوند.

 بیماری فرسایش دیسک چقدر شایع است؟

نقریبا همه ی افراد بعد از 40 سالگی دچار فرسایش دیسک می شوند (حتی اگر علائمی نداشته باشند). این مشکل تقریبا برای 5 درصد از بزرگسالان باعث کمردرد خواهد شد.

چه کسانی ممکن است به بیماری دیسک دژنراتیو مبتلا شوند؟

غالبا افراد مسن به بیماری دیسک فرسایشی مبتلا می شوند. عامل هایی وجود دارند که خطر ابتلا به بیماری دژنراتیو دیسک را افزایش می دهند؛ مانند:

• صدمات حاد، مثل زمین خوردن.
• چاقی.
• جنسیت بیولوژیکی، با احتمال بیشتر بروز علائم در زنان.
• مصرف سیگار (دخانیات).
• کار کردن در مشاغل سخت (از لحاظ جسمانی).

روش های درمانی دیسک کمر

راه های زیادی برای بهبود و درمان و یا کاهش درد دیسک کمر وجود دارد. اما ایا دیسک کمر خوب می شود؟ در ادامه این روش های درمانی آورده شده است.

1- تجهیزات پزشکی

ممکن است ساپورت های طبی مطمئن بتوانند به کاهش تنش و فشار جسمانی روی ستون فقرات شما کمک کنند. (چه آن ها را خودتان از داروخانه تهیه کنید چه توسط پزشک تجویز ‌شوند.)

عموما ساپورت های طبی (مانند بریس ها) باید فقط برای مدت کوتاهی پوشیده و استفاده شوند. استفاده ی طولانی مدت از یک بریس یا گردنبند طبی ممکن است ستون فقرات شما را برای مدت زمان زیادی بی حرکت کرده، تحرک را محدود کند و باعث ضعف، کوتاهی و آتروفی (تحلیل) عضلات شما شود (که ناگزیر باعث افزایش درد و نقص در عملکرد آن می شود).

این تجهیزات پزشکی شامل موارد زیر هستند:

• گردنبند طبی. اگر دیسک آسیب دیده درون گردن باشد، این محصول می تواند به نگهداری از مهره های گردن کمک کند و فشارهای وارد بر دیسک آسیب دیده را کاهش دهد.
• بریس کرست (کمربند طبی). اگر دیسک آسیب دیده در قسمت تحتانی کمر باشد؛ ممکن است یک کمربند طبی، میزان سنگینی روی دیسک کمر مورد نظر را کم کند.

2- فیزیوتراپی (PT)

فیزیوتراپیست ها (و برخی از ارتوپدیست ها)، فیزیوتراپی و بعضی از روش های درمانی خاص را پیشنهاد می کنند که گزینه ی دیگری برای مدیریت درد و بهبود دامنه ی حرکت محسوب می شود. استراتژی های PT که ممکن است موثر باشند، عبارتند از:

حرکات کششی و قوی سازی. برای مثال با تمرینات ورزشی؛ کشش و تقویت عضلات مرکزی بدن یا گردنتان می تواند به تعادل بدن، اصلاح طرز ایستادن و نشستن و تقویت عضله های ضعیف کمک کند.

تحریک الکتریکی، یا e-stim، با استفاده از مقدار کمی سیگنال الکتریکی بر سیگنال های درد غلبه می کند. بعضی از افراد مبتلا به کمردرد بیان کرده اند که روش e-stim به آن ها در کاهش درد، تحرک بهتر و استفاده از دوزهای پایین تر داروهای مسکن، کمک کرده است.

تراکشن یا کشش ستون فقرات، به عنوان یک درمان رفع فشار، می تواند با کاهش بخشی از فشاری که روی دیسک های بین مهره ای فشرده است، به تسکین درد کمک کند. درمانگران می توانند کشش را به صورت دستی (با دست های خود) یا مکانیکی (با دستگاه) انجام دهند. تراکشن یک روش کم خطر است اما برای همه ی کمردرد ها موثر نیست.

3- درمان دستی (دستکاری) کایروپراتیک و استئوپاتی یا ماساژ درمانی

متخصص کایروپراکتیک، استئوپات یا ماساژ درمانگر درد بعضی از افراد مبتلا به کمردرد و گردن درد مزمن و ناشی از DDD را به صورت دستی تسکین می دهد. ممکن است دستکاری ستون فقرات و بافت اطراف آن به کاهش فشار از روی اعصاب کمک کند (به عنوان مثال، دستکاری کایروپراکتیک ممکن است باعث تسکین علائم سیاتیک شود).

ماساژ و دستکاری می توانند به موارد زیر نیز کمک کنند:

• افزایش دامنه ی حرکتی
• تحریک جریان خون (و در نتیجه بهبود بافت آسیب دیده)
• رها کردن تنش عضلانی و تسکین گرفتگی و اسپاسم
• تسکین درد

این تکنیک ها می توانند به کنترل علائم کمک کنند؛ اما موقتی هستند و معمولاً باید به طور منظم تکرار شوند.

4- دارو درمانی

NSAID ها (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، مانند ایبوپروفن و ناپروکسن) می توانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند. شما می توانید این داروها را بدون نسخه تهیه کنید یا ممکن است پزشکتان دوز قوی تری برای شما تجویز کند. NSAID ها را نباید به صورت روزانه در درازمدت مصرف کرد، زیرا می توانند باعث مشکلات گوارشی و خونریزی یا کبودی شوند.

داروهای مسکن یا آرامبخش ها با تجویز پزشک. اگر درد شما شدید و ناتوان کننده است، داروهای تجویزی مانند آرامبخش یا شل کننده های عضلات می توانند به تسکین آن کمک کنند. با این حال، استفاده ی طولانی مدت از این داروها خطر وابستگی به همراه دارد. همچنین برای بعضی از افراد احتمال دارد استفاده ی این داروها با سایر داروهای تجویزی ای که ممکن است مصرف کنند، تداخل داشته باشد.

5- تزریق استروئید توسط پزشک

اگر درد شما به این روش‌ ها جواب نمی‌ دهد یا اگر آن قدر درد دارید که نمی‌توانید یک برنامه ی ورزشی را شروع کنید، تزریق استروئید اپیدورال (با یا بدون بی‌ حس کننده) در ناحیه اطراف مفاصل فاست می تواند برای شما کمک کننده باشد.

تخمین زده شده که نیمی (50 درصد) از بیمارانی که کورتیکواستروئید تزریق می کنند، علائم درد آن ها (طبق گزارش بیماران) به طور قابل توجهی کاهش یافته است.

تزریق استروئیدی اولین و مهم ترین رویکرد درمانی نمی باشد. این روش، روش تضمین شده ای نیست و نمی ‌توان آن را مدام تکرار کرد زیرا در اکثر مواقع آمپول زدن در یک جای ثابت روی بدن، در طول زمان می‌تواند باعث خونریزی و کبودی شوند. استروئیدها می توانند اثری منفی بر اطراف بافت بدن نیز داشته باشند. پزشکان بیشتر از سه تزریق در سال را توصیه نمی کنند.

6- جراحی

برای بسیاری از افراد جراحی آخرین راه چاره است که تا حدی علتش این است که بسیاری از افراد مبتلا به فرسایش دیسک مسن تر هستند و برای جراحی غیر ضروری تردید دارند. با این حال امروزه جراحی های کم تهاجمی ستون فقرات تا حد بسیار زیادی ایمن هستند.

جراحی های کمر یا گردن برای درمان فرسایش دیسک شامل موارد زیر می باشد:

فیوژن (همجوشی) ستون فقرات. اگر به صورت قابل ملاحظه ای آسیب دیده باشید، جراحی فیوژن ستون فقرات می تواند از پیچ ها و میله ها، و گاهی پیوند استخوان برای جوش دادن یا اتصال دو یا چند مهره ی آسیب دیده استفاده کند. فیوژن می تواند به کمر ضعیف شده ثبات داده و به آن اجازه دهد که وزن شما را بدون مشکل تحمل کند. این جراحی معمولاً مشکلات مربوط به درد را برطرف می کند، اما می تواند انعطاف پذیری همان قسمت از ستون فقرات را نیز کاهش دهد. با این حال، جراحی فیوژن یک جراحی بسیار موفق است و با درمان ‌های اضافی محرک رشد استخوان (که معمولاً در پی این جراحی توصیه می‌شود)، می‌تواند سریع ‌تر نیز بهبود یابد.

جراحی های رفع فشار دیسک. پزشک ارتوپد نوع مورد نیاز جراحی رفع فشار را بر اساس نوع آسیب دیسک و تاثیر آن روی اعصاب و بافت اطرافش، پیشنهاد می کند. مواردی از جراحی ‌های رفع فشار دهانه ی رحم یا کمر، عبارتند از:

• لامینکتومی یا لامینوتومی (برای برداشتن تمام یا قسمت‌ هایی از استخوان (لامینا) مهره ی ستون فقرات، ایجاد فضای بیشتر برای کانال نخاعی)
• فورامینوتومی (برای گشاد کردن فورامن، یا حفره ی استخوانی، که عصب ها از آن عبور می کنند)
• دیسککتومی (برای برداشتن دیسک های آسیب دیده)

جراحی های تعویض دیسک. امروزه دیسک های مصنوعی ای در دسترس هستند که کاملا جایگزین دیسک آسیب دیده می شوند. این روش نسبتا جدید است و هنوز پژوهش های بلندمدتی از آن در دسترس نیست؛ با این حال جایگزینی دیسک مصنوعی، حفظ انعطاف پذیری و حرکت بیشتری نسبت به روش های سنتی (مثل فیوژن ستون فقرات) را وعده می دهد.

دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات

منابع:

https://www.coastalorthoteam.com/blog/degenerative-disc-disease-treatment-options

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/16912-degenerative-disk-disease