میزان، شکل و ترتیب نشستن بعد از عمل دیسک کمر یکی از سوالات بسیار پر تکرار بیماران می باشد. در این مقاله در ارتباط با این موضوع صحبت شده است.
فهرست موضوعات
آیا توجه به نشستن بعد از عمل مهم است؟
نشستن بهطور کلی فعالیتی طبیعی و ضروری در زندگی روزمره به شمار میرود و معمولاً مشکلی ایجاد نمیکند. با این حال، در صورتی که اخیراً تحت عمل دیسککتومی یا میکرودیسککتومی (نوع کمتهاجمیتر جراحی) برای درمان درد دیسک نخاعی قرار گرفته باشید، نشستن بعد از عمل ممکن است تا حدی مسئلهساز شود.
بیمارانی که تحت عمل دیسککتومی قرار میگیرند – که از رایجترین جراحیهای ناحیه کمر محسوب میشود – معمولاً در صورت رعایت برخی نکات احتیاطی، میتوانند پس از جراحی بدون مشکل خاصی بنشینند یا از حالت نشسته برخیزند. در این مقاله، توصیههایی برای نشستن راحت و ایمن پس از جراحی دیسککتومی ارائه شده است.
از آنجا که روند بهبودی پس از هر جراحی ستون فقرات منحصربهفرد است، مدت زمانی که فرد میتواند در حالت نشسته باشد نیز از شخصی به شخص دیگر متفاوت خواهد بود. حتماً با پزشک یا جراح خود در مورد زمان مناسب برای نشستن مشورت کنید.

مدت مجاز نشستن بعد از عمل دیسک کمری
در ادامه مدت زمان مجاز برای نشستن بعد از عمل جراحی در ناحیه کمری و به صورت فاصله های زمانی آورده شده است.
- ۳۰ روز پس از جراحی: در هر نوبت ۵ دقیقه نشستن
- ۵۰ روز پس از جراحی: در هر نوبت ۱۰ دقیقه نشستن
- ۷۰ روز پس از جراحی: در هر نوبت ۱۵ دقیقه نشستن
- ۸۰ روز پس از جراحی: در هر نوبت ۲۰ دقیقه نشستن
مدت مجاز نشستن بعد از عمل دیسک گردنی
در ادامه مدت زمان مجاز برای نشستن بعد از جراحی در ناحیه گردنی و به صورت فاصله های زمانی آورده شده است.
- ۷ روز پس از جراحی: در هر نوبت ۵ دقیقه نشستن
- ۱۵ روز پس از جراحی: در هر نوبت ۱۰ دقیقه نشستن
- ۴۰ روز پس از جراحی: در هر نوبت ۱۵ دقیقه نشستن
- ۵۰ روز پس از جراحی: در هر نوبت ۲۰ دقیقه نشستن
این بازههای زمانی را میتوانید چند بار در طول روز تکرار کنید، اما همواره باید به نشانههای بدن خود توجه داشته باشید. پس از هر نوبت نشستن، بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه دراز بکشید و در صورت امکان، پیادهروی کوتاهی داشته باشید.

روش صحیح نشستن بعد از عمل
برای کاهش فشار وارد بر ستون فقرات در حال ترمیم و دیسکهای آسیبدیده، به نحوهی نشستن خود توجه ویژهای داشته باشید. چه در حال صرف غذا باشید و چه در حال استراحت و آرامش، رعایت وضعیت صحیح نشستن پس از جراحی دیسککتومی بسیار حائز اهمیت است. برای این منظور:
- از خم شدن بیش از حد به سمت جلو، بهویژه هنگام استفاده از دستگاههای همراه (نظیر تلفن همراه یا تبلت)، پرهیز کنید.
- صاف بنشینید و از لم دادن یا خم شدن زیاد خودداری نمایید.
- هنگام نشستن، لگن باید در ارتفاعی بالاتر از زانوها قرار گیرد.
- به گونهای بنشینید که وزن بدن بهطور متعادل توزیع شود.
نکات مفید برای نشستن راحتتر
در ادامه مطالب مفیدی برای تجربه ی راحت تر نشستن آورده شده است.
- هر دو پا باید کاملاً روی زمین قرار گیرند و زانوها حدوداً در زاویه ۹۰ درجه خم شده باشند.
- ارتفاع زانوها باید کمی پایینتر از سطح لگن باشد.
- در وسط صندلی بنشینید و از خم شدن به یک سمت خودداری کنید.
- لگن را اندکی به جلو متمایل کنید تا فشار روی دنبالچه وارد نشود.
- استفاده از بالش سفتتر برای حمایت از ناحیه کمر (مهرههای کمری) به صاف نگه داشتن ستون فقرات کمک میکند و نشستن را راحتتر میسازد.
- در حالت نشسته، تیغههای شانه را به آرامی به سمت عقب بکشید تا قفسه سینه باز شود.

تنظیم صندلی در زمان کار
چنانچه لازم است برای مدت طولانیتری بنشینید – مانند زمان انجام کارهای اداری یا رایانهای – باید به نحوهی تنظیم صندلی خود دقت داشته باشید.
صندلی کاری یا اداری مورد استفاده باید به اندازهای بلند باشد که کف پاها بهراحتی روی زمین قرار گیرد. همچنین باید به گونهای تنظیم شود که هنگام کار کردن نیازی به چرخش زیاد بدن، دراز کردن بیش از حد دستها یا حرکات اضافی برای دسترسی به وسایل موردنیاز نداشته باشید.
از نشستن بعد از عمل جراحی به صورت طولانیمدت خودداری کنید
در صورت امکان، برای جلوگیری از وارد آمدن فشار بیش از حد به ستون فقرات پس از جراحی دیسککتومی یا میکرودیسککتومی، در فواصل زمانی منظم از جای خود برخیزید و حرکات کششی انجام دهید. در صورت نیاز، میتوانید با استفاده از تلفن همراه هشدارهایی برای هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه تنظیم کنید تا زمان استراحت به شما یادآوری شود.
چند دقیقه راه رفتن یا انجام حرکات کششی پس از نشستن نهتنها به کاهش فشار بر ستون فقرات کمک میکند، بلکه موجب افزایش گردش خون در بدن نیز میشود.
استفاده از بالشت طبی برای حمایت کمری
در صورتی که جراحی دیسککتومی در بخش پایینی ستون فقرات انجام شده باشد، ممکن است در دوران بهبودی، احساس ناراحتی خفیفی در ناحیهی کمر داشته باشید. برای نشستن راحتتر، از بالشتهای مخصوص حمایت کمری استفاده کنید.
برخی از این بالشتها در قسمت پایین پهن و در قسمت بالا باریک هستند، در حالی که برخی دیگر طراحی پهنتری در جهت افقی دارند یا به گونهای خاص طراحی شدهاند تا فشار مستقیم بر ستون فقرات را کاهش دهند.

استفاده از صندلیهای دارای قابلیت تکیهگاه متحرک
حالت نیمهخوابیده یا تکیه دادهشده بهطور طبیعی فشار کمتری بر قسمت پایین کمر وارد میکند؛ این ناحیه رایجترین محل جراحیهای دیسک است.
اگر در روزهای ابتدایی دوران نقاهت پس از جراحی دیسککتومی، استفاده از صندلیهای معمولی برایتان دشوار است، استفاده از صندلیهای دارای تکیهگاه قابل تنظیم را امتحان کنید. با تغییر زاویهی پشتی صندلی، میتوانید موقعیتی را پیدا کنید که بیشترین راحتی را برای ناحیهی کمر شما فراهم آورد.
تلاش برای تقویت عضلات پشتیبان ستون فقرات
در زمانهایی که در حالت نشسته نیستید، طبق دستورالعملهای پزشک خود، تمرینات ورزشی پس از جراحی را دنبال کنید. این موضوع ارتباط مستقیمی با وضعیت نشستن بعد از عمل دیسک کمر دارد، چرا که تقویت عضلات پشتیبان ستون فقرات باعث کاهش فشار وارد بر مهرهها و دیسکها در هنگام نشستن میشود.
در منزل، تمرینات ملایمتری همچون یوگا نیز میتواند در این زمینه مؤثر باشد؛ با این حال، پیش از شروع هر نوع فعالیت ورزشی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

احتمال بازگشت فتق دیسک و راهکارهای نوین درمانی
اگرچه عمل جراحی دیسککتومی از جمله روشهای رایج و بهطور کلی موفق درمانی به شمار میرود، اما در بسیاری از موارد، یک حفره در دیوارهی خارجی دیسک باقی میماند.
در واقع، بیمارانی که پس از جراحی دارای چنین حفرههایی در دیسک خود هستند، بیش از دو برابر بیشتر در معرض خطر آسیب مجدد یا فتق مجدد دیسک (Reherniation) قرار دارند. این آسیبهای مجدد در بسیاری از موارد، نیازمند جراحیهای تکمیلی یا حتی عملهای فیوژن (جوش دادن مهرهها) خواهد بود.
خوشبختانه، درمان نوینی به نام “Barricaid” طراحی شده است که بهطور خاص برای بستن حفرههای بزرگ باقیمانده در دیسکهای ستون فقرات پس از دیسککتومی مورد استفاده قرار میگیرد.
Barricaid یک ابزار قابل کاشت است که به استخوان متصل میشود (bone-anchored) و در مطالعات دو ساله، نشان داده که میتواند میزان فتق مجدد را بهطور چشمگیری کاهش دهد؛ بهطوری که ۹۵ درصد از بیمارانی که از این روش استفاده کردهاند، طی بازهی دو ساله نیازی به عمل مجدد به دلیل فتق دیسک نداشتهاند.
این درمان بلافاصله پس از اتمام جراحی دیسککتومی و در همان اتاق عمل انجام میشود و نیازی به برشهای جدید یا بستری اضافی در بیمارستان ندارد.
این عمل هنوز در ایران به طور معمول جا نیفتاده است.
منبع کمکی:
دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات