آیا تا به حال از خودتان پرسیدهاید که یک تومور مغزی چقدر میتواند رشد کند بدون اینکه متوجه آن شوید؟ به عبارتی مدت زمان بروز علائم تومور مغزی چه مقدار است؟ این سؤال، هم رایج است و هم بسیار مهم، بهویژه چون علائم تومور مغزی همیشه واضح و آشکار نیستند.
فهرست موضوعات
تومور مغزی چیست؟
تومور مغزی، رشد غیرطبیعی سلولها در داخل یا اطراف مغز است. برخی از تومورها خوشخیم هستند (یعنی سرطانی نیستند) و آهسته رشد میکنند، در حالی که برخی دیگر بدخیم (سرطانی) بوده و ممکن است سریعتر گسترش یابند. محل تشکیل تومور و نحوه رشد آن میتواند بر همه چیز از علائم گرفته تا گزینههای درمان، تأثیر بگذارد.

تومور مغزی تا چه مدت میتواند بدون تشخیص باقی بماند؟
پاسخ کوتاه این است: بستگی دارد. برخی از تومورهای مغزی میتوانند سالها بدون ایجاد علائم وجود داشته باشند، بهویژه اگر رشد آنها آهسته باشد یا در نواحی از مغز قرار گرفته باشند که مستقیماً عملکرد مغز را تحت تأثیر قرار نمیدهند.
رشد پنهان تومور مغزی
بسیاری از بیماران دارای تومورهایی هستند که بهصورت خاموش رشد میکنند. علائم تومور مغزی اغلب زمانی ظاهر میشوند که تومور به اندازهای بزرگ شده باشد که به بافتهای اطراف فشار بیاورد یا در عملکرد آنها اختلال ایجاد کند.
این تأخیر در زمان بروز علائم تومور میتواند باعث شود تومور برای ماهها یا حتی سالها ناشناخته باقی بماند.
اهمیت نوع تومور در بروز نشانه ها
چند مدل تومور مغزی وجود دارد که در ادامه موارد گفته شده بررسی می شود.
1- گلیوبلاستوما (Glioblastoma) علائم خود را معمولاً خیلی سریع (در عرض ۳ تا ۶ ماه) نشان میدهد، چون توموری پرسرعت و تهاجمی است.
2- آستروسیتومای درجه پایین (Low-grade astrocytoma) ممکن است در طول چندین سال بهآرامی رشد کند و بدون ایجاد نشانه خاصی باقی بماند.
3- تومورهای خوشخیم مانند مننژیوما (Meningioma) ممکن است سالها در حالت نهفته باقی بمانند و بهتدریج رشد کنند تا زمانی که شروع به فشار آوردن به بخشهایی از مغز کرده و علائم ایجاد کنند.

اولین علائم هشداردهنده تومور مغزی چیست؟
برخی نشانهها به عنوان «زنگ خطر سرطان مغز» شناخته میشوند. البته داشتن این علائم بهتنهایی به این معنا نیست که شما حتماً تومور دارید، اما آگاهی از آنها میتواند به شما کمک کند تا بدانید چه زمانی باید با پزشک مشورت کنید.
شایعترین علامت اولیه، سردرد مداوم است، بهخصوص اگر:
- بهمرور زمان شدیدتر شود
- در صبحها بیشترین شدت را داشته باشد
- به مسکنهای معمولیِ بدون نسخه بهخوبی پاسخ ندهد
سایر علائم اولیه تومور مغزی عبارتاند از:
- تهوع یا استفراغ بیدلیل
- تغییرات بینایی (مانند تاری دید یا دوبینی)
- تشنج در فردی که سابقهی تشنج ندارد
- مشکلات حافظه یا گیجی
- تغییرات شخصیتی یا نوسانات خلقی
- ضعف یا بیحسی در بخشهایی از بدن

آیا ممکن است سالها تومور مغزی داشت و ندانست؟
بله. برخی از تومورهای مغزی آنقدر بهآرامی رشد میکنند که زمان بروز علائم تومور مغزی طولانی است. برای مثال، مننژیوما میتواند سالها بدون جلب توجه رشد کند. علائم آن معمولاً مبهم هستند، مانند خستگی یا مشکلات حافظه، که اغلب به استرس یا بالا رفتن سن نسبت داده میشوند.
به همین دلیل، معاینات دورهای و صحبت صریح با پزشک درباره هرگونه تغییر پایدار یا غیرقابل توضیح بسیار مهم است. اگر حسی دارید که چیزی «طبیعی نیست»، به شهود خود اعتماد کنید.
چه بیماریهایی میتوانند با تومور مغزی اشتباه گرفته شوند؟
برخی از بیماریها علائمی مشابه با تومور مغزی دارند، به همین دلیل دریافت تشخیص دقیق از سوی پزشک متخصص اهمیت بسیار زیادی دارد. بیماریهایی که ممکن است علائمی مشابه تومور مغزی ایجاد کنند، عبارتاند از:
- میگرن یا سردردهای مزمن
- سکته مغزی یا سکتههای کوچک (گذرا)
- بیماری اماس (مولتیپل اسکلروزیس)
- اختلالات گوش داخلی (که میتوانند بر تعادل تأثیر بگذارند)
- اختلالات اضطرابی یا حملات پانیک
- بیماری لایم
- زوال عقل (دمانس)

آیا MRI ممکن است تومور مغزی را نشان ندهد؟
MRI بهویژه زمانی که با مادهی حاجب (کنتراست) انجام شود، بهترین روش برای تشخیص تومور مغزی محسوب میشود. اما در موارد نادر، برخی تومورهای کوچک یا آنهایی که در نواحی دشوار برای اسکن قرار دارند، ممکن است در MRI دیده نشوند.
اگر علائم شما ادامه دارد اما نتیجه MRI طبیعی است، تیم درمان ممکن است آزمایشهای تکمیلی یا تصویربرداری مجدد را پیشنهاد دهد.
اگر فکر میکنید ممکن است تومور مغزی داشته باشید، چه باید بکنید؟
اول از همه، وحشت نکنید—اما علائم را هم نادیده نگیرید. اگر دچار سردرد، تغییرات بینایی یا مشکلات شناختی شدهاید که بهبود پیدا نمیکنند، با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت نیاز، پزشک عمومی شما میتواند شما را به متخصص مغز و اعصاب یا تیم نوروانکولوژی ارجاع دهد.
در مطب دکتر عبدالحسین پور، ما یک ارزیابی کامل انجام میدهیم و برنامه درمانی متناسب با شرایط شما طراحی میکنیم؛ چه شامل تصویربرداری، نمونهبرداری (بیوپسی) یا ارجاع به آزمایشهای تخصصیتر باشد.
دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات