همانگونه که میدانید سردرد ها انواع متفاوتی دارند. انقدر متنوع و رنگارنگند که بسیاری از رشته های پزشکی خود را مکلف به درمان بخشی از ان میدانند. رشته های مختلف تخصصی پزشکی همچون روانپزشکی، نرولوژی، گوش و حلق و بینی، دندانپزشکی، چشم پزشکی، فک و صورت و ….به تشخیص و درمان انواع مختلف سردردها پرداخته اند و تمامی تلاش خود را برای درمان انجام داده اند.
اما بدون شک جراحان مغز و اعصاب در حیطه کاری خود با خطرناکترین انواع سردرد سرو کار دارند، انواعی که همه ما از آنها بیشتر از بقیه می هراسیم.
انواع سردرد های خطرناک عبارتند از:
1- سردردهای ناشی از ضایعات فشارنده
این دسته مهم از سردردها با علائمی مثل سردردهای صبحگاهی، تهوع، استفراغ، گاها تشنج و ضعف اندامها خودنمایی میکنند. به علت محل ضایعه انواع علایم هورمونی ،بینایی،رفتاری،شنوایی و … ممکن است وجود داشته باشد. با معاینه عصبی و خصوصا ته چشم و دیدن ادم پاپی پزشک از ضایعه با خبر میشود و با انجام ام ار ای یا سیتی اسکن معمولا تشخیص مسجل میگردد.
مهمترین این ضایعات تومورهای خوشخیم و بدخیم مغزی مثل مننژیوما و گلیومها، خونریزیهای مغزی، عفونتها و آبسه های باکتریال و قارچی، انواع میستهای مغزی و .. میباشند. اکثر درمانهای جراحی و با پشتیبانی رادیوتراپی و شیمی درمانی راهگشای بیماران خواهد بود.
2- سردرد های با منشا عروقی
این دسته یکی از انواع سردرد های خطرناک است که به علت خونریزیهای ناشی از بیماریهای عروق داخل مغز بوجود می آید. آنوریسم مغز و مالفورماسیونهای عروقی مادرزادی و اکتسابی در راس این گروه هستند.
همینطور خونریزیهای ناشی از فشار خون ICH از این گروهند. این بیماران پس از تشخیص کلینیکی و رادیولوژیکی بوسیله آنژیوگرافی به تشخیص قطعی میرسند و باروشهای جراحی یا اینترونشن بهبودی میابند.
3- سردرد های ناشی از هیدروسفالی
این نوع سردردها در زمینه سایر ضایعات و بصورت ثانویه به تومورها، کیستها، یا انواع خونریزیها ممکن است بروز کند ولی بندرت اولیه و بعلت تنگی در مسیر خروج csf رخ میدهد. پس از تشخیص کلینیکی و رادیولوژیک جراح با استفاده از کار گذاری شنت و یا اندوسکوپیک ونتریکولوستومی بیماران را درمان میکند. امروزه با روشهای اندوسکوپ کمک زیادی به این بیماران شده است.خصوصا در نوزادان و کودکان این روش بسیار موثر است.
4- پسودو تومور سربری
دسته مهمی از سردردهاست که عمدتا در بیماران چاق بدون وجود ضایعه مغزی و با MRI نرمال رخ میدهد و گاهی بدنبال مصرف داروهای خاص مثل قرصهای ضد بارداری. علایم ادم عصب چشمی و سردرد و تهوع و کاهش میدان دید کاملا شبیه بیماران دارای تومور مغزیست ولی علت بیماری فقط افزایش فشار csf میباشد. امروزه با انواع روشهای درمان طبی ، شنت گذاری و فنستراسیون عصب چشم این بیماران درمان میشوند. در صورت عدم تشخیص مناسب کوری در انتظار بیمار است.
5- سردرد های ناشی از ضربه به سر
این نوع از سردرد نه تنها در ضربه های شدید بلکه در ضربات آرام نیز رخ میدهد. نکته مهم ان این است که در صورت بروز خونریزی سردرد شدید احتمال خونریزی بیشتر را ظرف شش ساعت اطلاع میدهد. گاهی بیماران پیر با ضربه های خفیف ممکن است پس از یکماه خونریزی تاخیری پیدا کنند و نیاز به تخلیه هماتومهای زیر سخت شامه داشته باشند. انواع هماتومهای اپیدورال بسیار خوشخیم و انواع هماتومهای ساب دورال بسیار بدخیم و کشنده است.
6- سردرد های ارجاعی
مهمترین این دسته سردردها ،انواعی از سردرد تیر کشنده و خنجریست که سر وصورت را درگیر میکند. این سردردها بعلت فشار برروی اعصاب کرانیال خصوصا زوج ۵و۷و ۱۰و ۱۱ مغز رخ میدهد. علت آن فشار عروق و اتتقال ضربان آن بر روی اعصاب ریز مجاورش است. تیک دولورو یا تریژمینال نورالژی ناشی از فشار بر عصب تریژمینال معروف ترین انواع این گروه از سردردهاست. درمانهای طبی خصوصا کاربامازپین و باکلوفن و درمانهای جراحی خصوصا میکروواسکولاردکمپرسیون از راههای درمان مناسب این بیمارانند.
دکتر حسام عبدالحسین پور جراح مغز و اعصاب مدیرگروه جراحی مغز واعصاب دانشگاه آزاد اسلامی پزشکی تهران