درد سیاتیک می تواند یکی از علائم بیماری فتق دیسک کمر باشد. در این مقاله در این باره توضیحاتی داده شده است.
فهرست موضوعات
فتق دیسک کمر چیست؟
فتق دیسک (پاره شده یا لغزیده) زمانی رخ می دهد که دیسک از جای خود خارج شده یا برآمده شود و به عصب ها یا ریشه های عصبی مجاور فشار وارد کند. این نوع آسیب نسبتاً شایع است.
حرکات تکراری، بلند کردن به شیوه ی نامناسب اشیا، اضافه وزن و آسیب دیدگی با ضربه شدید یا روند پیری می تواند باعث فتق دیسک شود. با افزایش سن، به مرور زمان مستعد آسیب های دیسک کمر می شویم.
دیسک ها شروع به تحلیل رفتن می کنند: خشک می شوند و می توانند ترک خورده و پاره شوند. علاوه بر این، برخی عوامل ژنتیکی نیز می توانند فرد را مستعد ابتلا به دژنراسیون (انحطاط) دیسک و فتق دیسک کمر کنند.
فتق کدام بخش از ستون فقرات باعث ایجاد درد سیاتیک می شود؟
دیسک های بین مهره ای، مانند بالشتک هایی هستند که بین مهره های ستون فقرات قرار می گیرند. آن ها مانند کمک فنر عمل می کنند و به انعطاف پذیری ستون فقرات کمک می کنند.
یک لایه بیرونی قوی به نام آنولوس فیبروزوس یک مرکز نرم به نام نوکلئوس پولپوزوس را احاطه می کند، دقیقاً شبیه یک آب نبات سخت با مرکز نرم می ماند. ستون فقرات به نواحی مختلف تقسیم می شود.
مهره ها شماره گذاری شده اند و دیسک ها با سطحشان شماره گذاری می شوند. به عنوان مثال، مهره های لومبار (کمر) دارای L1 تا L5 و دیسک ها به شکل L1-L2 ، تا L5-S1 (جایی که ستون فقرات به استخوان خاجی می پیوندد) نامگذاری می شوند.
علائم فتق دیسک کمر و درد سیاتیک
چندین علامت ممکن است نشان دهنده ی فتق دیسک کمر باشند. درد می تواند از یک درد مبهم تا یک درد شدید باشد. درد سیاتیک نوعی درد عصبی خاص است که می تواند ناشی از فشار دیسک دچار فتق، بر روی عصب سیاتیک باشد.
شما 2 عصب سیاتیک دارید، یکی در هر طرف بدن. عصب سیاتیک از ستون فقرات منشا می گیرد و به سمت پایین ساق پا پا مچ پا امتداد می یابد.
هنگامی که یک دیسک بیرون زده بر روی عصب سیاتیک فشار وارد می کند، درد از باسن و ران به سمت پایین، زیر زانو و گاهی حتی مچ پا گسترش می یابد.
ممکن است علائم دیگری مانند بی حسی پا یا مچ پا، احساس گزگز یا سوزش (پارستزی)، اسپاسم عضلانی و یا ضعف، رفلکس های غیرعادی و در موارد شدید از دست دادن کنترل مثانه یا روده (که نشانه ی یک مشکل پزشکی است و نیاز به توجه فوری دارد) ایجاد شوند.
چگونه فتق دیسک کمر تشخیص داده می شود؟
تشخیص با شرح حال و معاینه فیزیکی آغاز می شود. پزشک در مورد علائم شما سوال می کند و برخی حرکات بدن را ارزیابی می کند.
اگر بالا بردن پای صاف (بلند کردن پا در حالت دراز کشیده) باعث ایجاد درد در پای شما شود، تشخیص فتق دیسک کمر احتمالاً وجود دارد، به ویژه اگر علائم دیگری مانند بی حسی یا پارستزی نیز داشته باشید.
اگرچه استفاده از اشعه ایکس ممکن است به رد سایر شرایط – به عنوان مثال شکستگی – کمک کند، برای تشخیص فتق دیسک کمر به سایر تست های تصویربرداری، مانند تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) نیاز است.
در تصویر برداری بافت نرم مانند دیسک و اعصاب مشاهده نمی شود. برای تأیید تشخیص فتق دیسک، تست های دیگری مانند تست های هدایت عصب و الکترومیوگرام (EMG) لازم است.
میزان شیوع کمردرد و درد سیاتیک چگونه است؟
در حالی که کمردرد یک وضعیت شایع است، اما درد سیاتیک کمتر اتفاق می افتد. تقریباً 80٪ از جمعیت عمومی در برخی موارد کمردرد را تجربه می کنند، اما فقط 2-3٪ از افراد مبتلا به کمردرد در واقع درد سیاتیک دارند.
- بیشتر موارد فتق دیسک کمر در افراد 30 تا 50 ساله رخ می دهد.
- شایع ترین سطح فتق در دیسک های L4-L5 و به دنبال آن L5-S1 است.
چه زمانی نیاز به جراحی خواهم بود؟
دیسک های دچار فتق و درد سیاتیک اغلب با مراقبت های مناسب خود به خود بهبود می یابند، مانند مصرف داروهای ضد درد و اسپاسم خوراکی و تزریقی و فیزیوتراپی.
اگر علائم آن پیشرفت کند و مشکلات عصبی (مانند درد شدید یا بی حسی در پا) شدیدتر شود، یا ضعف در پا یا مچ پا بدتر شود، ممکن است نیاز به جراحی شود.
انواع مختلفی از جراحی های ستون فقرات در دسترس می باشند. نوع مورد نیاز شما به شرایط خاص شما بستگی دارد.
دکتر حسام عبدالحسین پور جراح و متخصص ستون فقرات