انواع کمردرد در افراد علل مختلفی دارد همچنین دارای انواعی نیز میباشد که در این مقاله به آن میپردازیم. کمردرد می تواند ناشی از آسیب، فعالیت و برخی شرایط پزشکی باشد. کمردرد به دلایل مختلف می تواند افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد. هرچه افراد پیرتر می شوند، به دلیل عواملی از قبیل مشاغل قبلی و بیماری دژنراتیو دیسک، احتمال بروز کمردرد افزایش می یابد.

کمردرد ممکن است به ستون فقرات کمری استخوانی، دیسک های بین مهره ها، رباط های اطراف ستون فقرات و دیسک ها، نخاع و اعصاب، عضلات کمر، اندام های داخلی شکم و لگن و پوست اطراف ناحیه کمر مرتبط باشد. درد در قسمت فوقانی کمر ممکن است به دلیل اختلالات آئورت، تومورهای قفسه سینه و التهاب ستون فقرات باشد.

علت کمردرد چیست؟

کمردرد یکی از مشکلات رایج در بین افراد می باشد که شایع ترین علل آن دیسک کمر، ضربات به کمر نظیر تصادفات و سقوط از ارتفاع یا زمین خوردن و یا گرفتگی عضلانی بعلت قرار گرفتن طولانی مدت در موقعیتهای فیزیکی ناصحیح و فشار به ستون فقرات می باشد. در صورتی که این درد حاد یا مزمن باشد باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.

مشکلاتی در ستون فقرات مانند پوکی استخوان می تواند منجر به کمردرد شود. کمر انسان از ساختار پیچیده ای از عضلات، رباط ها، تاندون ها، دیسک ها و استخوان ها تشکیل شده است که با هم کار می کنند تا بدن را پشتیبانی کنند و ما را قادر به حرکت می کنند. بخشهای ستون فقرات با پدهای غضروفی مانند به نام دیسک هستند. مشکلات موجود در هر یک از این اجزا می تواند منجر به کمردرد شود. در برخی موارد علت کمردرد، نامشخص است.

کمر درد معمولاً از کشیدگی، تنش یا آسیب ناشی می شود. دلایل مکرر کمر درد عبارتند از:

• کشیدگی عضلات یا رباط ها
• اسپاسم عضله
• تنش عضلانی
• دیسک های آسیب دیده
• آسیب، شکستگی یا زمین خوردن

درد کمر و لگن چه تفاوتی با هم دارند؟

فعالیت هایی که می توانند منجر به فشار یا اسپاسم شوند عبارتند از:

• بلند کردن غیر اصولی اجسام
• بلند کردن چیزی که خیلی سنگین است
• حرکتی ناگهانی
• مشکلات ساختاری

✔دیسک های پاره شده

هر مهره در ستون فقرات توسط دیسک ها پشتیبانی می شود. اگر دیسک پاره شود، فشار بیشتری به عصب وارد می شود و در نتیجه کمر درد ایجاد می شود.

✔دیسک های برآمده

به همان روشی که دیسک های پاره شده دارند، دیسک برآمده باعث فشار بیشتر بر روی عصب می شود.

✔سیاتیک

یک درد شدید از طریق باسن و از پشت ساق پا عبور می کند که در اثر فشار برآمدگی دیسک یا فتق بر روی عصب ایجاد می شود.

✔آرتروز

آرتروز می تواند در مفاصل باسن، کمر و جاهای دیگر مشکل ایجاد کند. در برخی موارد، فضای اطراف نخاع باریک می شود. این به عنوان تنگی نخاع شناخته می شود.

✔انحنای غیرطبیعی ستون فقرات

اگر ستون فقرات به روشی غیرمعمول خم شود، ممکن است کمر درد ایجاد شود. به عنوان مثال اسکولیوز، که در آن ستون فقرات به پهلو خم می شود.

✔پوکی استخوان

استخوان ها از جمله مهره های ستون فقرات، شکننده و متخلخل می شوند و شکستگی های فشاری را بیشتر می کند.

✔مشکلات کلیوی

سنگ کلیه یا عفونت کلیه می تواند باعث کمردرد شود.

✔حرکت و حالت

استفاده از حالت نشسته بسیار خمیده هنگام استفاده از رایانه می تواند منجر به افزایش مشکلات کمر و شانه در طول زمان شود.

✔سرطان ستون فقرات

تومور در ستون فقرات ممکن است به یک عصب فشار آورده و در نتیجه کمر درد ایجاد کند.

✔عفونت ستون فقرات

تب و یک ناحیه حساس و گرم در پشت می تواند به دلیل عفونت ستون فقرات باشد.

✔سایر عفونت ها

بیماری التهابی لگن، مثانه یا عفونت های کلیه نیز ممکن است منجر به کمردرد شود.

✔اختلالات خواب

در افرادی که دارای اختلالات خواب هستند، در مقایسه با دیگران، احتمال کمردرد بیشتر است.

✔زونا

عفونتي كه مي تواند اعصاب را تحت تاثير قرار دهد ممكن است منجر به كمردرد شود. این بستگی به این دارد که کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می گیرند.

5 روش موثر برای تسکین درد دیسک

انواع کمردرد

1. کمر درد مکانیکال

به کمردردهایی که در اثر انجام فعالیتهای فیزیکی مانند بلند کردن اجسام سنگین، وضعیت بد قرار گیری بدن در خواب یا نشستن به وجود می آیند. شایع ترین کمردرد ها از این نوع می باشد و با استراحت درد آن کاهش یافته و با انجام فعالیت افزایش می یابد.همچنین انواع دیسک کمر، کاهش فاصله بین مهره های کمر و ساییدگی مهره ها از نوع کمردرد مکانیکال می باشد.

2. کمردرد عصبی

در برخی موارد استرس و فشارهای عصبی منجر به گرفتگی و اسپاسم عضلانی بخصوص در ناحیه کمر می شود که به آن کمردرد عصبی می گویند. استراحت به بهبود این اختلال کمک می کند.

3. کمردرد التهابی و ارتجاعی

این نوع کمردرد ناشی از عفونت، سرطان و تومورهای نخاعی می باشد. فرد در این نوع کمردرد دچار درد شدیدی شده که با استراحت تشدید یافته و با انجام فعالیت کاهش می یابد. کمردرد التهابی به ندرت در افراد مشاهده می شود .

4. کمردرد ناشی از شغل

برخی شغل ها به گونه ای است که فرد به مدت طولانی می نشیند. در صورتی که بدن در وضعیت درستی در حالت نشستن قرار نگیرد منجر به کمردرد می شود.

علت کمردرد در سنین بالا چیست؟

عوامل ایجاد کمر درد

عوامل زیر با خطر بالاتر ابتلا به کمردرد مرتبط هستند:

• فعالیتهای شغلی
• بارداری
• سبک زندگی بی تحرک
• آمادگی جسمانی ضعیف
• افزایش سن
• چاقی و اضافه وزن
• سیگار کشیدن
• ورزش بدنی یا کار شدید، به خصوص اگر اشتباه انجام شده باشد
• عوامل ژنتیکی
• شرایط پزشکی، مانند آرتروز و سرطان

کمردرد نیز در خانم ها بیشتر است که احتمالاً به دلیل عوامل هورمونی است. استرس، اضطراب و اختلالات خلقی نیز با کمردرد ارتباط دارند.

علائم کمردرد

علامت اصلی کمردرد، درد در هر قسمت از پشت و گاهی اوقات است تا پایین باسن و پاها است. برخی از مشکلات کمر، بسته به اعصاب آسیب دیده، می تواند باعث درد در سایر قسمت های بدن شود. درد اغلب بدون درمان برطرف می شود، اما اگر با هر یک از علائم زیر ایجاد شود، باید به پزشک مراجعه کنید:

• کاهش وزن
• تب
• التهاب یا تورم در پشت
• درد مداوم کمر، جایی که دراز کشیدن یا استراحت کمکی نمی کند
• درد پایین پاها
• درد که به زیر زانو می رسد
• آسیب اخیر، ضربه یا ضربه به پشت
• بی اختیاری ادرار
• مشکل ادرار کردن
• بی اختیاری مدفوع، یا از دست دادن کنترل حرکات روده
• بی حسی در اطراف دستگاه تناسلی
• بی حسی در اطراف مقعد
• بی حسی در اطراف باسن

پزشک چگونه کمردرد را تشخیص می دهد؟

پزشک معمولاً پس از سوال در مورد علائم و انجام معاینه فیزیکی قادر به تشخیص کمردرد است.

اسکن تصویربرداری و سایر آزمایشات ممکن است لازم باشد:

• به نظر می رسد کمر درد ناشی از آسیب دیدگی است
• ممکن است علت اساسی وجود داشته باشد که نیاز به درمان دارد
• درد برای مدت طولانی ادامه دارد

با اشعه ایکس، ام آر آی یا سی تی اسکن می توان اطلاعاتی در مورد وضعیت بافت های نرم پشت ایجاد کرد.

✔اشعه ایکس

می تواند تراز استخوان ها را نشان دهد و علائم آرتروز یا شکستگی استخوان را تشخیص دهد، اما ممکن است آسیب عضلات، نخاع، اعصاب یا دیسک ها را نشان ندهد.

✔ام آر آی

ام آر آی یا سی تی اسکن می توان فتق دیسک یا مشکلات بافت، تاندون، اعصاب، رباط ها، رگ های خونی، عضلات و استخوان ها را پیدا کرد.

✔اسکن استخوان

اسکن استخوان می تواند تومورهای استخوانی یا شکستگی های فشاری ناشی از پوکی استخوان را تشخیص دهد. یک ماده رادیواکتیو یا ردیاب به داخل ورید تزریق می شود. ردیاب در استخوان ها جمع شده و به پزشک کمک می کند تا با کمک دوربین مخصوصی مشکلات استخوانی را تشخیص دهد.

✔الکترومیوگرافی

الکترومیوگرافی یا EMG تکانه های الکتریکی تولید شده توسط اعصاب در پاسخ به عضلات را اندازه گیری می کند. این می تواند فشرده سازی عصب را تأیید کند که ممکن است با دیسک فتق یا تنگی نخاع رخ دهد.

✔آزمایش خون

در صورت مشکوک بودن به عفونت، پزشک ممکن است آزمایش خون را نیز تجویز کند.

علائم درگیری ستون فقرات کمری در بیماری های سرطانی

روش های جلوگیری از ایجاد کمردرد

با بهبود وضعیت جسمی و یادگیری و تمرین مکانیک مناسب بدن، ممکن است از کمردرد جلوگیری کرده و یا از عود آن جلوگیری کنید.

برای سالم و قوی نگه داشتن کمر نکات زیر را رعایت کنید:

ورزش: فعالیت های هوازی منظم با تأثیر کم – آنهایی که کمر شما را خسته نمی کنند و نمی لرزند – می توانند قدرت و استقامت کمر شما را افزایش دهند و به عضلات شما اجازه عملکرد بهتر را بدهند. پیاده روی و شنا انتخاب های خوبی هستند. با پزشک خود در مورد اینکه کدام فعالیت ممکن است مناسبتان باشد صحبت کنید.

قدرت و انعطاف پذیری عضلات را ایجاد کنید: تمرینات عضلات شکم و پشت، که هسته شما را تقویت می کنند، به حالت دهی این عضلات کمک می کنند.

اضافه وزن: اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن می تواند از کمردرد جلوگیری کند.

ترک سیگار: سیگار کشیدن خطر کمردرد را افزایش می دهد. این خطر با افزایش تعداد سیگارهای کشیده شده در روز افزایش می یابد، بنابراین ترک سیگار باید به کاهش این خطر کمک کند.

از حرکاتی که کمرتان را می چرخاند یا خسته می کند خودداری کنید. از بدن خود به درستی استفاده کنید:

هوشمندانه بایستید: اگر باید مدت طولانی بایستی ، یک پا را روی یک پایه پایین قرار دهید تا مقداری از بار را از کمرتان بردارید. پاهای جایگزین می تواند فشار روی عضلات کمر را کاهش دهد.

هوشمندانه بنشینید: یک صندلی با پشتیبانی مناسب از کمر، بازوها و پایه چرخان انتخاب کنید. قرار دادن بالش یا حوله در قسمت کوچک پشت می تواند منحنی طبیعی آن را حفظ کند. زانوها و پهلوها را در سطح خود نگه دارید. موقعیت خود را مرتباً، حداقل هر نیم ساعت تغییر دهید.

درمان کمردرد

✔دارو درمانی

برخی کمردردها که به همراه اسپاسم عضلانی می باشد، با داروهای ضد التهابی کورتونی و غیر کورتونی (NSAID)درمان می شود. این داروها به صورت های خوراکی، وریدی و پمادهای موضعی می باشد.

✔طب سوزنی

یکی از روش های موثر و بدون خطر برای کمردردهایی که دارای منشا سیاتیک یا اسپاسم عضلات مجاور ستون فقرات می باشد،طب سوزنی است. این روش برای تسکین درد در قسمت تحتانی کمر بسیار موثر می باشد. همچنین این روش برای درمان کمردردهای خانم ها بعد از بارداری به عنوان روشی بی خطر مورد استفاده قرار می گیرد. این روش نیاز به چند جلسه درمانی دارد تا بهترین نتیجه حاصل شود.

طب سوزنی روی مهره های کمر، مهره ها و مفاصل خاجی-لگنی موثر بوده و باعث کاهش درد و التهاب در این نواحی می شود. بعلاوه با روش خاصی از طب سوزنی میتوان با بر طرف نمودن اسپاسم عضلات دو طرف ستون فقرات (عضلات پارا اسپاینال) کمر دردهای حاد ناشی از اسپاسم عضلات را در یک تا چهار جلسه درمان نمود. طب سوزنی به عنوان موثرترین درمان غیر جراحی برای بیماری دیسک کمر شناخته شده است.

✔درمان های خانگی

داروهای مسکن بدون نسخه، معمولاً داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID)، مانند ایبوپروفن، می توانند ناراحتی را تسکین دهند. استفاده از کمپرس گرم یا کیسه یخ در ناحیه دردناک نیز ممکن است درد را کاهش دهد.

استراحت در اثر فعالیت شدید می تواند کمک کند، اما حرکت در اطراف باعث سفتی، کاهش درد و جلوگیری از ضعف عضلات می شود.

✔داروهای ضد افسردگی

از داروهای ضد افسردگی و سایر داروها می توان گاهی اوقات بدون نسخه برای درمان کمردرد استفاده کرد.

✔عمل جراحی

جراحی آخرین گزینه درمانی است و بندرت برای کمردرد مورد نیاز است. این معمولاً مختص ناهنجاریهای ساختاری است که به درمان محافظه کارانه با داروها و درمان پاسخ نداده اند.

تفاوت علائم بیماری دیسک کمر با گردن

✔درمان پزشکی

اگر درمان های خانگی کمردرد را تسکین نمی دهد، پزشک ممکن است داروهای زیر، فیزیوتراپی یا هر دو را توصیه کند.

دارو: کمر درد که به خوبی به داروهای مسکن پاسخ نمی دهد ممکن است نیاز کدئین یا هیدروکدون باشد که مخدر هستند و ممکن است برای دوره های کوتاه مدت تجویز شود. این موارد نیاز به نظارت دقیق توسط پزشک دارد. در برخی موارد، ممکن است از داروهای شل کننده عضلات استفاده شود.

فیزیوتراپی: استفاده از گرما، یخ، سونوگرافی و تحریک الکتریکی  و همچنین برخی از تکنیک های آزاد سازی عضله در عضلات پشت و بافت های نرم می تواند به کاهش درد کمک کند.

با بهبود درد، ممکن است فیزیوتراپیست برخی از تمرینات انعطاف پذیری و قدرت را برای عضلات پشت و شکم معرفی کند.

دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب دیسک و ستون فقرات

جراح ستون فقرات و دیسک کمر