تومورهای مداری، توده های بافتی غیر طبیعی در ساختارهای اطراف چشم هستند. این ضایعات ممکن است خوش خیم و یا بدخیم باشند و ممکن است در مدار چشم ایجاد شوند و یا به هرجای دیگری از بدن گسترش (متاستاز) پیدا کنند.
شایع ترین نوع تومورهای مداری، در سنین مختلف متفاوت هستند، اما شامل کیست ها، ضایعات عروقی (ناشی از رگ های خونی)، لنفوم ها، تومورهای نوروژنیک (ناشی از عصب ها) و تومورهای ثانویه (تومورهای متاستازیک ناشی از سینوس ها یا تومورهای اطراف) می شوند.
فهرست موضوعات
تومورهای اوربیتال چشم چیست ؟
این تومورها، گاهاً ممکن است بدون علامت باشند و یا بیماران علائم بسیار آهسته ای را در طولانی مدت تجربه کنند. دیگر بیماران نیز به سرعت دچار علائم می شوند و مکان و ماهیت علائم آنها، نشانه ی خوش خیم و یا بدخیم بودن تومور می باشد.
بسیاری از بیماران دچار بیرون زدگی چشم از مدار (پروپتوزیس یا اگزوفتالموس) می شوند که حاوی تومور می باشد. از آنجا که چشم ممکن است دچار بیرون زدگی شود، پلک ها اغلب جمع می شوند.
برخی از تومورها قابل مشاهده هستند یا می توان آنها را با معاینه احساس کرد. برخی از تومورهای مداری ممکن است باعث کاهش دید، از دست دادن دید موقتی یا دوبینی شوند.
همانژیوم کاورنوس چیست؟
همانژیوم کاورنوس یک تومور غیر سرطانی است که در رگ های خونی کاسه (مدار) پشت چشم ایجاد می شوند. این می تواند موجب بیرون زدگی بدون درد چشم شود (به نام پروپرتوزیس). گاهی اوقات از جراحی برای درمان همانژیوم کاورنوس استفاده می شود، اما برخی از تومورهای کوچکتر نیازی به خارج شدن ندارند.
از کجا بفهمم تومور پشت چشم دارم؟
برای تشخیص تومورهای مداری، معاینه دقیق توسط یک پزشک ماهر، اهمیت زیادی دارد. پزشک متخصص می تواند متوجه علائم بیمار شود، بینایی را ارزیابی کند و سلامت و عملکرد ساختارهای مداری را بررسی کند.
همچنین ممکن است برای ارزیابی بهتر این ضایعات، تست های تصویر برداری دیگری از جمله سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی را انجام دهد.
از طریق سی تی اسکن، ام ار آی و سونوگرافی می توان به تشخیص تومورها کمک کرد و اکثر تومورهای مداری را می توان با بیوپسی جراحی به نام اربیتوتتومی (داخلی یا جانبی) تشخیص داد. در طول بیوپسی (نمونه برداری) یک نمونه برای تشخیص دقیق به آزمایشگاه پاتولوژی اوپتالمیک فرستاده می شود. برای انجام نمونه برداری بافتی یک برش کوچک ایجاد می شود.
شایع ترین علائم تومور مغزی پشت چشم
اکثر بیماران مبتلا به تومورهای اربیتال (مداری)، متوجه یک بیرون زدگی در کره ی چشم یا دو بینی می شوند. سرطان های مداری عفونی و التهابی می توانند موجب درد شوند. زمانی که بیماران، سی تی اسکن یا ام ار آی سر، سینوس ها و مدار چشم را انجام می دهند، تومورهای مداری با شیوع کمتر، به طور تصادفی تشخیص داده می شوند.
تومورها و التهابات آن می توانند در پشت و اطراف چشم اتفاق بیفتند. آنها اغلب باعث بیرون زدگی چشم می شوند که این شرایط پروپتوزیس نامیده می شود. اگر این برآمدگی به پلک های چشم اجازه بسته شدن ندهد، پروپتوزیس تومور مداری می تواند باعث شکستگی قرنیه شود.
شایع ترین علل پروپتوزیس، بیماری تیروئید چشمی و تومورهای لنفوئیدی هستند (لفنوم و هیپرپلازی لنفوئید غیر طبیعی).
انواع تومورهای اوربیتال چشم
سایر تومورها شامل موارد زیر می شوند:
تومورهای عروقی (برای مثال، همانژیوم، لنفانژیوم، همانژیوپری سیتوما)
تومورهای غده اشکی (برای مثال، داکریوآدنیت، تومورترکیبی خوش خیم، سارکوئیدوزیس و کارسینوم سیستیک آدنوئید) و توده هایی که از سینوس ها به داخل مدار گسترش پیدا می کنند (برای مثال، کارسینوم سنگفرشی، موکوسل).
سرطان متاستازیک می تواند از دیگر بخش های بدن وارد شود و یک تومور مداری را تشکیل دهد. در نهایت، یک تومور مداری می تواند ناشی از التهاب (برای مثال یک تومور کاذب، سارکوئیدوزیس) یا عفونت (التهاب) باشد.
درمان تومورهای پشت چشمی
تومورهای مداری، در صورت امکان به طور کامل خارج می شوند. اگر نتوان آنها را به طور کامل خارج کرد و یا اگر خارج کردن تومور موجب آسیب زیادی به دیگر ساختارهای اطراف چشم می شود، ممکن است فقط یک تکه تومور خارج شود و برای ارزیابی توسط پاتولوژیست به آزمایشگاه فرستاده شود و بیمار با پرتودرمانی و یا شیمی درمانی درمان شود. گاهی اوقات یک تومور مداری بسیار بزرگ است و یا سینوس ها را درگیر می کند و نیاز به جراحی وسیعتری با boneflaps دارد.
اگر در طول جراحی، نتوان تومورهای مداری را خارج کرد، می توان آنها را با رادیوتراپی پرتوی خارجی درمان کرد. برخی از تومورهای مداری نادر، نیاز به خارج کردن چشم و محتویات مداری دارند. گرچه در موارد معدود، برای درمان تومور باقیمانده جهت حفظ چشم و بینایی آن، از درمان هایی مانند پرتودرمانی مداری و شیمی درمانی میتوان استفاده کرد
آیا تومورهای اوربیتال سرطانی هستند؟
تومورهای مداری می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند و آنها می توانند اولیه (یعنی تومور از اینجا شروع شود) یا متاستازیک (یعنی تومور به دیگر بخش های بدن گسترش پیدا می کند) باشند. برخی از تومورهای مداری معمولاً در کودکان شایع تر هستند و برخی دیگر از انواع آن اغلب در بزرگسالان تشخیص داده می شوند.
آیا می توان تومور پشت چشم را خارج کرد؟
درمان. برای درمان تومورهای چشمی، روش های مختلفی وجود دارد که به تشخیص، اندازه، وخامت تومور و عوامل دیگر بستگی دارد. تومورهای کوچک خاص، ممکن است به درمان با لیزر یا فریز کردن (کرایوجراحی) جواب دهند.
در برخی موارد، خارج کردن تومور با جراحی امکان پذیر است و هنوز می توان بینایی را حفظ کرد.
دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب دیسک و ستون فقرات
