عمل جراحی ترمیم مهره های ستون فقرات با سیمان استخوانی از طریق پوستی و بدون بیهوشی (ورتبروپلاستی) برای اولین بار در ایران توسط دکتر حسام عبدالحسین پور انجام شد. در ابتدا در رابطه با این روش درمانی بیماری های دیسک کمر صحبت می کنیم و در ادامه مصاحبه ای با ایشان در این رابطه قرار داده شده است.

ورتبروپلاستی چیست؟

ورتبروپلاستی پروسه درمانی خاصی است که در آن یک سیمان مخصوص به مهره های شکسته فرد تزریق می شود. هدف از این کار تسکین درد نخاعی افراد و بازگشت قابلیت جابجایی و حرکت فرد است.

البته باید بگوییم که تمامی افراد، کاندیدای خوبی برای این پروسه درمانی خاص نیستند. برخی از تحقیقات و پژوهش ها نشان داده اند که ورتبروپلاستی به نسبت دیگر روش های درمانی مزایای کمتری دارد. از جمله این روش ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• استراحت در تخت خواب
• مسکن های درد
• آرام کننده های عضلانی
• بند و کش های خاص کمر
• فیزیوتراپی

بیماران باید در مورد پروسه درمانی ورتبروپلاستی و ریسک ها و مزایایی که دارد با پزشک معالج خود صحبت کنند. برخی از پزشکان ممکن است این پروسه درمانی را در برخی شرایط خاص پیشنهاد کنند. به عنوان مثال اگر:

• روش های سنتی برای درمان مهره های شکسته در بدن و درد کمر تاثیری در بهبود وضعیت فرد نداشته باشند
• فرد با مشکل درد شدید و طولانی مدت مواجه بوده و توانایی حرکت را از دست داده است
• مهره های شکسته در نخاع منجر به بروز مشکلات جدی و خاصی شده اند که از جمله آن ها می توان به ترومبوز ورید عمیق ، تسریع پروسه پوکی استخوان ، مشکلات تنفسی ، کاهش یافتن قد و مشکلات عاطفی یا اجتماعی.

ریسک های مرتبط با ورتبروپلاستی

پروسه درمانی ورتبروپلاستی در حالت عمومی به خوبی در افراد انجام می شود و عوارض جانبی آن معمولا ضعیف بوده و درصد وقوع آن ها بین یک الی سه درصد است. اما این احتمال وجود دارد که بیماران با ریسک های خاصی از قبیل موارد زیر روبرو شوند:

• خونریزی
• از دست رفتن خون
• شکستگی دنده ها یا استخوان های دیگر در اطراف
• تب
• تحریک ریشه عصب
• عفونت
• خارج شدن سیمان از داخل استخوان قبل از اینکه بخواهد محکم و سخت شود.

مطلب مرتبط: جراح دیسک کمر

این امکان وجود دارد بهبود یافتن و سخت شدن سیمان پس از تزریق شدن تا چند ساعت به طول بیانجامد و همین امر میزان درد بیمار بیشتر خواهد بود. البته این مشکل به ندرت رخ می دهد و اگر هم اتفاق بیوفتد خیلی زود برطرف خواهد شد.

فراموش نکنید که ممکن است با توجه به شرایطی که دارید با ریسک های دیگری روبرو شوید. بنابراین بهتر است قبل از انجام این پروسه درمانی به خوبی با پزشک معالج خود صحبت کرده و نگرانی های خودتان را به او اطلاع دهید.

نحوه کار ورتبروپلاستی چگونه است؟

قبل از این پروسه درمانی

• پزشک شما به احتمال زیاد یک آزمایش ایکس ری را تجویز می کند و در کنار آن تاریخچه بیماری های شما را بررسی خواهد کرد. همچنین یک معاینه بدنی انجام می شود تا محل دقیق شکستگی مهره و وضعیت دقیق آن مشخص شود. علاوه بر این ممکن است پزشک معالج از آزمایش ام آر آی و یا سی تی اسکن استفاده کند تا هر چه بهتر اطلاعات مورد نیاز خود را جمع آوری نماید.
• به پزشک خود در مورد تمام داروهای تجویز شده و غیر تجویزی که مصرف می کنید اطلاعات کامل ارائه کنید و در صورت مصرف مکمل های گیاهی حتما این موضوع را نیز به اطلاع وی برسانید.
• در صورت داشتن سابقه مشکلات مربوط به خون ریزی و یا مصرف داروهای انعقاد خون ، آسپیرین و دیگر داروهای تاثیرگذار بر روی خون ، با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید. چرا که لختگی خون یکی از عوامل مهم در پروسه درمانی مورد نظر است.

در حین پروسه ورتبروپلاستی ، پزشک شما:

• دارو های آرام بخش را جهت آرام بودن شما مورد استفاده قرار خواهد داد و در این صورت در حین پروسه درمانی احساس خوبی خواهید داشت. همچنین ممکن است جهت جلوگیری از درد شدید از بیهوشی عمومی استفاده شود.
• پزشک شما ممکن است از تصاویر ایکس ری ادامه دار استفاده کند تا به کمک آن ها بتواند به ناحیه مهره شکسته برسد و سوزن مخصوص تزریق را در ناحیه ای که مناسب است قرار دهد. البته این پروسه درمانی به نحوی انجام می شود که بدن شما از تشعشعات در امان باشد.
• در مرحله بعد ، سیمان مورد نظر به آرامی در داخل مهره مورد نظر تزریق می شود. بسته به این که سیمان به چه شکل وارد مهره شود ، پزشک شما ممکن است از یک تزریق ثانوی استفاده کند تا سیمان به خوبی درون مهره را پر کند.

پس از پروسه درمان

• پس از اتمام پروسه درمانی باید حدود یک ساعت بر روی تخت دراز بکشید تا سیمان به خوبی سفت شود. در این حالت باید حتما به پشت خود دراز بکشید.
• باید به مدت یک تا دو ساعت در اتاقی تحت نظر باشید
• ممکن است بلافاصله پس از اتمام پروسه درمانی درد شما تسکین یابد اما فراموش نکنید که ممکن است اثر آن ۷۲ ساعت بعد ظاهر شود. پزشک معالج می تواند با دارو های مسکن معمولی به مدیریت و کنترل درد شما کمک کند.
• پزشک معالج وضعیت درد در بدن شما را ارزیابی کرده و بروز هرگونه عوارض جانبی مربوط به پروسه درمانی را بررسی می کند.
• ممکن است نیاز باشد تا مدتی کش های مخصوص کمر را ببندید ، اما در اکثر موارد نیازی به انجام این کار وجود ندارد.
• باید چند هفته پس از پروسه درمانی جهت معاینه به پزشک مراجه نمایید

نظر دکتر عبدالحسین پور در ارتباط با ورتبروپلاستی

برای اولین بار در دانشگاه علوم پزشکی سمنان توسط دکتر حسام عبدالحسین پور جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، عمل ورتبر و پلاستی ( ترمیم مهره های ستون فقرات با سیمان استخوانی ) انجام شد.

دکتر حسام عبدالحسین پور در خصوص جراحی ترمیم مهره های ستون فقرات با سیمان گفت: روش جراحی جدید ورتبروپلاستی که در سال 1987 توسط دکتر گالیبرت اختراع و در سال 1993 در آمریکا معرفی شد. در 4 سال اخیر تحول عظیمی در درمان برخی شکستگی های ستون فقرات ناشی از استئوپروز شدید، برخی تومورهای استخوانی و همانژیوم های مهره ای و…بوجود آورده است.

وی افزود: در این روسش درد پشت و یا کمر بیمار تا میزان 90 درصد بلافاصله بهبود می یابد و عوارض آن بسیار کم (کمتر از 3 درصد) می باشد و مرگ و میری تقریباً گزارش نشده است؛ ترمیم مهره های ستون فقرات با سیمان در مقایسه با جراحی های باز مزایای فراوانی دارد که شامل جلوگیری از عفونت کمتر، میزان بهبودی بیشتر، نداشتن عوارض بیهوشی، عدم بستری طولانی بیمار، برگشت سریع بیمار به زندگی عادی، کنترل علائم عصبی بیمار، طی تزریق سیمان به داخل مهره ها می باشد.

این جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات در ادامه تصریح کرد: طی این روش بیمار تحت بی حسی موضعی در حالیکه با جراح همکاری می کند، روی تخت جراحی به روی شکم می خوابد و از طریق سوزن مخصوص و با هدایت اشعه x، سیمان استخوانی از محل مخصوص وارد مهره های خورد شده می شود و دو ساعت پس از تزریق سیمان بیمار می تواند از بیمارستان ترخیص شود.

همچنین جنس سیمان معمولاً متیل متا کریلات است و روش پرکوتانئوس (از طریق پوستی) که روش اصلی می باشد برای اولین بار در کشور و در دانشگاه علوم پزشکی سمنان توسط بنده انجام شده که دو بیمار 70 و 80 ساله که برای آنها انجام بیهوشی ممکن نبود از این روش بدون هیچ عارضه ای بهره مند شدند.

وی افزود: تزریق سیمان قبل از این سال گذشته در کشور تحت بیهوشی عمومی و بعد از باز کردن پوست و عضلات انجام شده بود که مزایای روش پرکوتانئوس را ندارد و شبیه یک جراحی باز می باشد.

همچنین این روش کاملاً بدون درد و با عوارض بسیار کم می باشد و پنجره ای برای درمان بیماران سراسر کشور مبتلا به شکستگی های مهره ای استئوپروتیک، تومورهای غیر قابل درمان باز کرده است.

دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب دیسک و ستون فقرات