فرایند های تشخیص دیسک کمر و گردن شامل طیفی از روش ها می شوند که در آن ها دیسک کمر به عنوان منبع درد شناسایی می گردد. همچنین، در این روش ها آناتومی و نحوه بروز درد بررسی می شود.

روش های تشخیص دیسک کمر

فرایند تشخیصی معمولا با تهیه سابقه پزشکی و بررسی علائم حاضر شروع می شود. بررسی کامل علائم شامل موارد زیر خواهد شد:

1- بررسی محل درد

در این مورد علاوه بر بررسی محدود بودن درد به ناحیه گردن یا کمر درد، انتشار آن به بازو یا پا مشخص می شود.

2- توصیفی از احساس درد

درد می تواند به صورت تیز، چاقو مانند، همراه با سوزش یا مبهم و مداوم بیان شود.

3- افزایش درد

آیا با فعالیت های خاص یا قرار گیری در وضعیت های بدنی متفاوت و یا انجام درمان ها مقدار درد در محل افزایش می یابد یا خیر؟

جمع آوری یک سابقه پزشکی کامل می تواند بسیاری از بیماری های احتمالی ایجاد کننده درد را شناسایی کرده یا وجود آن ها را رد کند.

یک سابقه پزشکی می تواند شامل اطلاعاتی درباره مشکلات عود کننده سلامتی، تشخیص های گذشته، درمان های قبلی و میزان تاثیرگذاری آن ها شود.

اطلاعات مربوط به عادات ورزشی، تغذیه ای و خواب نیز معمولا تهیه می شوند.

ارتباط دیسک گردن و سرگیجه چیست؟

معاینه فیزیکی برای تشخیص دیسک کمر و گردن

معاینه فیزیکی جهت تشخیص درد دیسک می تواند شامل یک یا بیش از یکی از موارد زیر شود:

1- لمس

لمس برخی ساختار ها می تواند به شناسایی منبع درد کمک کند. برای مثال، بدتر شدن درد در هنگام اعمال فشار بر روی ستون فقرات می تواند بیانگر حساسیتی باشد که توسط آسیب دیدگی دیسک به وجود آمده است.

2- آزمون های حرکتی

آزمون هایی که محدوده حرکتی ستون فقرات را ارزیابی می کنند؛ می توانند شامل خم کردن گردن یا نیم تنه به سمت جلو، عقب یا دو طرف بدن شوند. علاوه بر آن، بدتر شدن درد با بالا بردن یک پا در جلوی بدن می تواند بیانگر فتق دیسک در ستون فقرات ناحیه پایینی کمر باشد.

3- قدرت عضلانی

امکان دارد، جهت ارزیابی قدرت عضلانی و همچنین بررسی فشردگی ریشه عصب توسط دیسک مبتلا به فتق یک معاینه عصبی انجام شود. آزمون قدرت عضلانی می تواند شامل نگه داشتن بازو ها یا پا ها در جلو یا دو طرف بدن شود تا این اعضا از نظر رعشه، آتروفی عضلانی یا دیگر حرکات غیر عادی بررسی گردند. آتروفی عضلانی به از دست دادن یا کاهش توده عضلانی گفته می شود.

4- تست رفلکس (آزمون واکنش غیر ارادی)

تحریک ریشه عصب می تواند واکنش هایی را در پا یا بازو ایجاد کند. در تست رفلکس به وسیله یک چکش مخصوص بر روی نواحی مشخصی ضربه زده می شود. ضعیف بودن یا عدم وجود واکنش می تواند بیانگر فشردگی ریشه عصب در ستون فقرات باشد.

برخی آزمون های معاینه فیزیکی می توانند در تایید یا رد تشخیص بیماری هایی استفاده شوند که علائمی مشابه با موارد گزارش شده در سابقه پزشکی دارند.

مطلب مرتبط: پارگی دیسک کمر

آزمایشات تشخیصی برای تشخیص دیسک کمر

امکان دارد جهت تایید وجود مشکل در دیسک و یا کسب اطلاعات بیشتر، انجام یک آزمایش تشخیصی درخواست شود. از جمله این اطلاعات می توان به محل دیسک مبتلا به فتق و ریشه های عصبی تحت فشار اشاره کرد. آزمایشات تشخیصی می توانند شامل موارد زیر شوند:

1- CT اسکن یا میلوگرام

در تصویر برداری CT اسکن، به وسیله اشعه ایکس از بدن یک تصویر ثبت شده و کامپیوتر این تصویر را به نمایی چند مقطعی از ستون فقرات تبدیل می کند.

گاهی اوقات، در حین یک CT اسکن، یک آزمایش میلوگرام نیز انجام می شود که در آن رنگی خاص به درون نواحی مورد نظر تزریق می شود تا جزئیات بیشتری از ساختار های ستون فقرات بدست آید.

2- تصویر برداری MRI

تصویر برداری تشدید مغناطیسی (MRI) یک ارزیابی دقیق و حساس از ساختار و اعصاب ستون فقرات ارائه می کند که شامل توازن و نحوه قرار گیری، ارتفاع، مقدار آِب و نمای کلی دیسک می شوند.

3- دیسکوگرام

در صورت در نظر گرفتن درمان جراحی، جهت تعیین دیسک مبتلا به درد انجام آزمایش دیسکوگرام توصیه می شود. در این آزمایش، رنگی خاص به درون دیسک تزریق می شود تا در اثر فشار اضافی ناشی از آن، درد دیسک دوباره بروز کند.

لازم به ذکر است که یافته های بدست آمده در تصویر برداری MRI یا دیگر آزمایش های تشخیصی، خود یک تشخیص به شمار نمی آیند.

جهت اینکه علت درد به طور دقیق شناسایی شود باید یافته های معاینه فیزیکی و بررسی علائم با یافته های بدست آمده از MRI یا دیگر آزمایش های تشخیصی همخوانی داشته باشند.

تنها در این صورت است که صرف نظر از نوع بیماری می توان یک برنامه درمانی موثر تجویز کرد. نوع بیماری می تواند شامل فشردگی عصب توسط دیسک مبتلا به فتق، درد دیسک ناشی از بیماری دژنراتیو دیسک یا دیگر بیماری ها باشد.

دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات