در این مقاله در رابطه با علائم و دردهایی که ممکن است به دلیل بیماری های دیسک گردن و یا کمر باشد صحبت شده است. با ما همراه باشید
فهرست موضوعات
عوامل ایجاد درد در دیسک کمر و گردن
دیسک ستون فقرات دژنراتیو (تحلیل رفته) همیشه منجر به درد یا علائم دیگر نمی شود. از آنجا که خود دیسک عصب درونی کمی دارد؛ درد معمولاً هنگامی رخ می دهد که دیسک تحلیل رفته بر روی سایر ساختارهای ستون فقرات (مانند عضلات ، مفصل یا ریشه های عصبی) تأثیر بگذارد.
درد ناشی از بیماری دیسک عموماً از دو عامل اصلی ناشی می شود:
1- التهاب
پروتئین های التهابی می توانند در اثر تخریب دیسک از فضای داخلی دیسک بیرون بیایند و باعث تورم در ساختار ستون فقرات اطراف شوند. این التهاب می تواند باعث ایجاد فشار عضلانی، اسپاسم عضلانی و حساسیت موضعی در کمر یا گردن شود.
اگر ریشه عصبی ملتهب شود، درد و بی حسی ممکن است به بازو و شانه (به نام رادیکولوپاتی گردن )، یا به باسن یا پا ( به نام رادیکولوپاتی کمر ) انتشار یابد.
2- بی ثباتی حرکتی کوچک غیر طبیعی
معمولاً تخریب لایه بیرونی دیسک ( آنولوس فیبروزوس ) منجر به حرکات کوچک و غیر طبیعی بین مهره ها می شود که با نرم نگه داشتن و پشتیبانی از دیسک کاهش می یابد.
این حرکات کوچک می توانند باعث ایجاد کشش و تحریک عضلات اطراف، مفاصل و یا ریشه های عصبی شوند؛ زیرا این قطعه ستون فقرات به تدریج ناپایدار تر می گردد و باعث ایجاد درد های متناوب و شدیدتری می شود.
علائم مشترک در بیماری دیسک کمر و گردن
بیماری دیسک بیشتر در ستون فقرات گردن یا کمر رخ می دهد، زیرا این نواحی از ستون فقرات بیشترین حرکت را دارند و بیشتر مستعد سایش و پارگی هستند.
بارزترین علامت بیماری دیسک فرسایش یافته، درد کم و مداوم در اطراف دیسک است که گه گاه شدیدتر می شود.
برافروختگی درد می تواند مربوط به فعالیت های اخیر و استرس غیر طبیعی بر روی ستون فقرات باشد، یا ممکن است ناگهان و بدون دلیل بروز کند. اپیزودهای درد بین چند روز تا چند هفته قبل از از بین رفتن کامل یا کم شدن درد ادامه پیدا می کنند.
سایر علائم شایع بیماری دیسک فرسایش یافته عبارتند از:
- افزایش درد با فعالیت هایی شامل خم شدن یا پیچاندن ستون فقرات و همچنین بالا بردن اجسام سنگین
- احساس "بیرون زدگی" ، ناشی از بی ثباتی ستون فقرات، که در گردن یا کمر احساس می کند که قادر به پشتیبانی اصلی نیست و ممکن است قفل شود و حرکت را دشوار کند.
- کشش یا اسپاسم عضلانی، که از عوارض معمول ناپایداری ستون فقرات است. در برخی موارد، دیسک تحلیل رفته ممکن است دردی ایجاد نکند اما اسپاسم عضلات به شدت دردناک و به طور موقت ناتوان کننده است.
- انتشار احتمالی درد که باعث احساس سوزش یا گرمی می شود. در موارد تحلیل رفتگی دیسک گردن، این درد در شانه، بازو یا دست احساس می شود (به نام رادیکولوپاتی گردن). در موارد تحلیل رفتگی دیسک کمر، درد در باسن یا پا احساس می شود (به نام رادیکولوپاتی کمر).
- افزایش درد هنگام موقعیت های خاص برای مدت طولانی، مانند نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی (تشدید درد کمر)، یا نگاه کردن طولانی به تلفن همراه یا کتاب (بدتر شدن درد گردن).
- کاهش درد هنگام تغییر مکرر وضعیت، به جای ماندن در حالت نشسته یا ایستادن برای مدت طولانی. به همین ترتیب، کشش منظم گردن می تواند باعث کاهش درد دیسک گردن شود و پیاده روی کوتاه و مکرر در طول روز می تواند درد دیسک کمر را کاهش دهد.
- کاهش درد با موقعیت های خاص، مانند نشستن در وضعیت خمیده یا دراز کشیدن با یک بالش زیر زانو، یا استفاده از بالشی که باعث انحنای طبیعی گردن در هنگام خواب.
میزان درد مزمن- که به آن به عنوان درد پایه گفته می شود- بین افراد کاملاً متغیر است و از تقریباً بدون درد و یا فقط کمی تحریک ناخوشایند، تا درد شدید و ناتوان کننده متغیر است.
علائم رایج بیماری دیسک کمر
به طور خاص شناسایی و توصیف علائم دیسک کمر می تواند منجر به تشخیص دقیق تر و برنامه درمانی مؤثر شود. کمردرد معمولاً با ترکیبی از علائم زیر مشخص می شود:
1- درد
درد در ناحیه کمر معمولاً به صورت سوزشی و بی حسی توصیف می شود. این نوع درد می تواند با اسپاسم عضلانی خفیف یا شدید، تحرک محدود و درد در باسن و لگن همراه باشد.
2- دردی که به باسن، پاها و مچ پاها انتشار می یابد
گاهی اوقات کمر درد شامل یک احساس سوزش، سوزن سوزن شدن یا بی حسی است که به ران، مچ پا و پا، که به آن سیاتیک نیز گفته می شود، انتشار می یابد. سیاتیک در اثر تحریک عصب سیاتیک ایجاد می شود و معمولاً فقط در یک طرف بدن احساس می شود.
3- دردی که بعد از نشستن طولانی مدت بدتر می شود
نشستن باعث فشار بر روی دیسک ها کمردرد می شود. پیاده روی و کشش می توانند کمر درد را به سرعت کاهش دهند، اما نشستن مجدد ممکن است باعث بازگشت علائم شود.
4- دردی که هنگام تغییر موقعیت بهتر می شود
بسته به علت اصلی درد، برخی وضعیت ها راحت تر از سایر وضعیت ها خواهند بود. به عنوان مثال، با تنگی نخاع راه رفتن به طور معمول ممکن است دشوار و دردناک باشد، اما خم شدن به سمت جلو ممکن است درد را کاهش دهد. چگونگی تغییر علائم با تغییر موقعیت می تواند به شناسایی منبع درد کمک کند.
5- دردی که پس از بیدار شدن از خواب بدتر شده و با حرکت بهتر می شود
بسیاری از افرادی که کمردرد را تجربه می کنند، دردشان اول صبح شدیدتر است. با این حال، پس از بلند شدن و حرکت کردن، علائم برطرف می گردند.
درد در صبح به دلیل سفتی ناشی از استراحت طولانی مدت، کاهش جریان خون با خواب و احتمالاً کیفیت تشک و بالشت های مورد استفاده است.
البته روش های دیگری نیز وجود دارد که افراد کمردرد را تجربه می کنند. کمردرد در هر فرد متفاوت است و عوامل زیادی بر کیفیت و شدت درد از جمله سلامت روانی و عاطفی، استرس مالی یا ورزش و سطح فعالیت تأثیر می گذارند.
تشخیص بیماری با متخصص ستون فقرات می باشد، بنابراین حتما با دیدن این علائم به پزشک مراجعه کنید.
درد دیسک کمر به کجا می زند؟
اگر دیسک کمر خود را فتق کرده باشید، ممکن است دردی را احساس کنید که از ناحیه کمر، پایین یک یا هر دو پا و بعضی اوقات به پاها تابیده می شود (به نام سیاتیک). ممکن است دردی مانند شوک الکتریکی احساس کنید که چه در حالت ایستاده، راه رفتن یا نشستن باشید.
تفاوت دیسک کمر و گرفتگی عضلات
گرفتگی عضله انقباض ناگهانی و غیرارادی یک یا چند عضله است. می دانید که گرفتگی عضلات می تواند درد شدیدی ایجاد کند. گرفتگی عضلانی اگرچه به طور کلی بی ضرر است، اما استفاده از عضله آسیب دیده را به طور موقت غیرممکن می کند. کشیدگی یا گرفتگی عضلات نوعی آسیب به بافت عضلانی یا تاندون هایی است که عضله را به استخوان متصل می کنند. عضله یا بافت پیوندی سخت آن، می تواند بیش از حد کشیده، پیچ خورده یا پاره شود.
این نوع آسیب می تواند ناشی از فشار بیش از حد باشد. ورزش طولانی مدت یا کار بدنی، به ویژه در هوای گرم، می تواند منجر به گرفتگی عضلات شود.
علائم و نشانه های درد گردن (دیسک گردن)
درد گردن معمولاً شامل یک یا چند مورد از علائم و نشانه های زیر است:
1- خشکی گردن
درد و دشواری در حرکت گردن، به ویژه هنگام تلاش برای چرخاندن سر از یک طرف به طرف دیگر.
2- درد تیز
این درد ممکن است در یک نقطه موضعی باشد و ممکن است مانند سیخ زدن یا نیش باشد. این نوع درد به طور معمول در ناحیه تحتانی گردن ایجاد می شود.
3- درد عمومی
این ناراحتی معمولاً در یک قسمت یا ناحیه وسیعی از گردن احساس می شود و به صورت ناراحتی و گرفتگی توصیف می شود نه تیزی.
4- درد رادیکولار
این درد می تواند در امتداد یک عصب از گردن به شانه و بازو انتشار پیدا کند. شدت آن می تواند متفاوت باشد و این درد عصبی ممکن است مانند سوزش احساس شود.
5- رادیکولوپاتی گردن
نقص های عصبی- مانند مشکلات رفلکس، احساس یا قدرت- به دلیل فشرده شدن ریشه عصب ممکن است در بازو دیده شود. رادیکولوپاتی گردن ممکن است با درد رادیکولر نیز همراه باشد.
6- اشکال در محکم گرفتن یا بلند کردن اشیاء.
اگر بی حسی یا ضعف در بازو یا انگشتان شما ایجاد شود، ممکن است ناتوانی در بلند کردن اشیا رخ دهد.
7- سردرد
گاهی اوقات تحریک در گردن می تواند بر عضلات و اعصاب متصل به سر تأثیر بگذارد، که شامل سردرد تنشی و نورالژی اکسیپیتال (پس سری) می باشد.
سیاتیک گردن
سیاتیک معمولاً به دلیل دیسک فتق شده در ستون فقرات کمر ایجاد می شود که مستقیماً به ریشه های عصب سیاتیک فشار می آورد. وقتی این ریشه های عصبی در معرض مواد شیمیایی هسته دیسک فتق قرار بگیرند، ممکن است التهاب و تحریک نیز ایجاد شود. سیاتیک همچنین می تواند نتیجه سایش و پارگی پیری باشد، به علاوه هرگونه فشار ناگهانی به دیسک هایی که مهره های کمر را بالشتک می کنند.
اگر به سیاتیک، گردن درد یا شاید ناراحتی در ناحیه کمر مبتلا هستید، این مسئله می تواند ناشی از تحریک عصب باشد. افراد به طور مرتب به اشتباه عضلات را به دلیل ناراحتی یا بی حسی در یک اندام مقصر می دانند در حالی که مشکلات در نتیجه عصب است.
تا زمانی که عصب سیاتیک توسط کسی درمان نشود، مانند متخصص، علائم همچنان ادامه خواهد داشت زیرا فقط در مورد عضله در حال درمان تحریک عصب در ارتباط با عدم انطباق یا آسیب به ستون فقرات است. بنابراین، علائم اصلی سیاتیک، تحریک عصب، ناراحتی، عدم حساسیت، سوزن سوزن شدن و بی حسی است.
آیا دیسک گردن به پا هم میزند؟
اعصابی که در کمر زندگی می کنند، پاها را کنترل می کنند. اگر عصبی از ناحیه کمر شکسته شود، می توان احساس درد، بی حسی یا ضعف در پا کرد. اعصابی که در گردن زندگی می کنند بازوها را کنترل می کنند. اگر عصبی از طریق دیسک در گردن محکم شود، می توانید درد، بی حسی یا ضعف در بازوها را احساس کنید. اعصابی که در ستون فقرات قفسه سینه زندگی می کنند در اطراف دیواره قفسه سینه قرار دارند و می توان احساس درد یا بی حسی در اطراف دیواره قفسه سینه را احساس کرد.
علائم بیماری دیسک گردن چگونه شروع می شود؟
درد گردن به طور معمول به یکی از روش های زیر پیشرفت می کند:
- به آرامی با گذشت زمان. درد گردن ممکن است به صورت خفیف شروع شود و یا فقط پایان یک روز کاری ایجاد شود، اما ممکن است با گذشت زمان عود کند و بدتر شود.
- بلافاصله به دنبال آسیب دیدگی. به عنوان مثال، درد گردن می تواند بلافاصله پس از حادثه با دوچرخه یا خوابیدن ناخوشایند روی گردن شروع شود.
- تأخیر در واکنش پس از آسیب دیدگی. علائم درد و گرفتگی گردن، مانند پس از تصادف رانندگی، ممکن است ساعت ها یا چند روز پس از وقوع حادثه شروع شود. برخی از آسیب های گردن با گذشت زمان می توانند بدتر شوند.
- ناگهان و بدون علائم قبلی. گاهی اوقات درد گردن می تواند بدون هیچ دلیل واضحی در یک روز عادی شروع شود.
علائم درد دیسک گردن ممکن است ثابت باشند، سریع از بین بروند، یا به طور متناوب بازگردند. برخی فعالیت ها یا حرکات مانند عطسه یا سرفه می توانند درد را بدتر کنند.
تشخیص بیماری دیسک کمر و گردن
روند زیر به طور معمول برای تشخیص بیماری دیسک تحلیل رفته استفاده می شود:
1- شرح حال پزشکی که شامل جزئیات علائم فعلی و گذشته ی مربوط به درد گردن یا کمردرد می باشد از بیمار گرفته می شود، از جمله هنگام شروع درد، تکرر درد، شدت درد و تأثیر آن بر تحرک.
شرح حال پزشکی ممکن است شامل اطلاعاتی در مورد خواب و عادتهای غذایی، میزان ورزش و سطح فعالیت و نحوه کاهش یا بدتر شدن علائم توسط فعالیت یا وضعیت بدن نیز باشد.
2 یک معاینه فیزیکی انجام می شود که ممکن است شامل بررسی حس در امتداد ستون فقرات به دلیل ناهنجاری ها، تست رفلکس و یا طیف وسیعی از تست های حرکتی باشد که شامل خم شدن ستون فقرات به جلو، عقب یا طرفین باشد.
3- ممکن است در برخی موارد انجام تصویربرداری برای یافتن یا تأیید تشخیص نیاز باشد. اسکن ام آر آی معمولاً برای فرسایش دیسک مورد استفاده قرار می گیرد، که می تواند کمبود آب در دیسک، شکاف در دیسک یا فتق دیسک را نشان دهد.
کمبود آب در دیسک ممکن است به عنوان یک دیسک سیاه دیده شود، زیرا در اسکن ام آر آی تیره تر به نظر می رسد.
دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات