یکی از راه ها و روش های مرسوم جراحی هیپوفیز، استفاده از روش جراحی آندوسکوپی هیپوفیز می باشد که در این مقاله به طور کامل در این باره صحبت شده است.
فهرست موضوعات
جراحی آندوسکوپی هیپوفیز یعنی چه؟
جراحی آندوسکوپی هیپوفیز ،که به آن جراحی آندوسکوپی ترانس اسفنوئید نیز گفته می شود، رایج ترین جراحی برای از بین بردن تومورهای هیپوفیز می باشد.
غده هیپوفیز در پایین مغز و بالاتر از قسمت داخلی بینی قرار دارد. این غده مسئول تنظیم بسیاری از هورمون های بدن، پیام رسان های شیمیایی که از طریق خون حرکت می کنند، می باشد.
جراحی آندوسکوپی هیپوفیز با ابزاری به نام آندوسکوپ انجام می شود. آندوسکوپ یک لوله نازک و سفت است که دارای میکروسکوپ، نور و دوربین داخل آن است و معمولاً از طریق بینی وارد می شود.
این دوربین به جراح اجازه می دهد تا در حالی که وسایل مخصوص دیگری را از طریق آندوسکوپ برای خارج کردن تومور وارد می کند، مراحل را بر روی صفحه تلویزیون تماشا کند.
دلایل انجام جراحی آندوسکوپی هیپوفیز
جراحی آندوسکوپی هیپوفیز برای از بین بردن انواع خاصی از تومورهایی که در غده هیپوفیز شروع به رشد می کنند انجام می شود:
- تومورهای ترشح کننده هورمون. این تومورها پیامرسان های شیمیایی که از طریق خون حرکت می کنند را ترشح می کنند.
- تومورهای ترشح کننده غیر هورمونی. این تومورها، که به آن ها آدنوم های هیپوفیزغیر فعال غدد درون ریز هیپوفیز نیز گفته می شود، با عمل جراحی از بین می روند. این تومورها با افزایش اندازه ممکن است باعث سردرد و اختلال بینایی شوند.
- تومورهای سرطانی. این تومورها ممکن است با ترکیبی از جراحی، داروهای سرطانی و پرتو درمانی با اشعه ایکس درمان شوند.
عکس غده ی هیپوفیز
خطرات جراحی آندوسکوپی هیپوفیز
جراحی آندوسکوپی هیپوفیز یک نوع جراحی بی خطر است، اما کلیه اقدامات جراحی خطر واکنش در برابر بیهوشی، خونریزی و عفونت را دارند. خطرات و عوارض ناشی از این نوع جراحی نیز شامل موارد زیر است:
1- رینوره مایع مغزی نخاعی.
مایع مغزی نخاعی مایعی است که مغز را احاطه کرده و ممکن است بعد از عمل از بینی نشت کند. در برخی موارد ممکن است برای ترمیم این نشت نیاز به یک عمل جراحی دیگری نیز باشد.
2- مننژیت.
این بیماری نوعی عفونت در غشای مغز و نخاع است که ممکن است بعد از عمل ایجاد شود. در صورت نشت مایع مغزی نخاعی این حالت شایع تر است.
3- آسیب به قسمت های طبیعی غده هیپوفیز.
آسیب به مناطقی از هیپوفیز که باعث ترشح هورمون ها می شوند ممکن است بعد از عمل نیاز به جایگزینی هورمون داشته باشند.
4- مشکل ادرار.
آسیب به بخشی از غده هیپوفیز که به کنترل ادرار کمک می کند ممکن است منجر به تکرر ادرار و تشنگی شود.
5- خونریزی شدید.
اگر رگ خونی بزرگی در حین جراحی آسیب دیده باشد ممکن است خونریزی شدید و مداوم به مغز یا از بینی ایجاد شود.
6- مشکلات بینایی.
اعصابی که بینایی را تأمین می کنند نزدیک به ناحیه غده هیپوفیز هستند و می توانند آسیب ببینند.
بسته به وضعیت پزشکی خاص شما، ممکن است خطرات دیگری نیز وجود داشته باشد. قبل از عمل حتما در مورد هرگونه نگرانی با پزشک خود صحبت کنید.
ملاحظات قبل از انجام اندوسکوپی هیپوفیز
بهتر است قبل از عمل به یک متخصص غدد درون ریز مراجعه کنید. متخصص غدد درون ریز با غدد و هورمون ها سروکار دارد. همچنین ممکن است بینایی شما قبل از عمل بررسی شود.
جراحی آندوسکوپی هیپوفیز معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود، بنابراین از شما خواسته می شود شب قبل از عمل از نیمه شب از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
شاید لازم باشد مصرف برخی از داروهایی که ممکن است خطر خونریزی در حین عمل را افزایش دهند، متوقف شود. قبل از عمل هیچ داروی بدون نسخه مصرف نکید بدون اینکه به پزشک بگویید، مصرف نکنید.
ممکن است نیاز به انجام آزمایش خون، نوار قلب و گرافی با اشعه ایکس از قفسه سینه باشد. همه این ها قبل از عمل بررسی می شوند و شما باید توسط پزشک بیهوشی معاینه شوید.
مراحل انجام جراحی
جراحی اصلی ممکن است چند ساعت طول بکشد. در بسیاری موارد، یک متخصص گوش، حلق و بینی با یک جراح مغز و اعصاب همکاری خواهد کرد. مراحل زیر ممکن است انجام شود:
1- جراح گوش، حلق و بینی معمولاً آندوسکوپ را از طریق بینی وارد می کند. در برخی موارد، آندوسکوپ ممکن است از طریق یک برش زیر لب فوقانی وارد شود.
2- آندوسکوپ تا جایی که دیواره استخوانی سینوس اسفنوئید در قسمت پشت بینی پیدا شود، پیش می رود.
3- سینوس اسفنوئید باز شده و آندوسکوپ به دیواره پشت سینوس منتقل می شود.
4- در دیواره پشت سینوس یک دهانه کوچک ایجاد می شود.
5- ممکن است از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) برای تهیه تصاویری از ناحیه هیپوفیز با استفاده از رایانه و آهن ربا در طول عمل برای راهنمایی جراحان استفاده شود.
6- هنگامی که به هیپوفیز وارد شد، جراح مغز و اعصاب تومور هیپوفیز را به صورت قطعات کوچک خارج می کند.
7- هنگامی که تمام قسمت های قابل دستیابی تومور برداشته شدند، آندوسکوپ خارج می شود. ممکن است در بینی باندهایی قرار بدهند تا عمل کامل شود.
مدت بستری عمل هیپوفیز
ممکن است شما نیاز داشته باشید یک یا دو روز در بیمارستان بستری بمانید. در این مدت پرستاران در تعویض لباس و حمام به شما کمک می کنند. اگر به خوبی مایعات مصرف کنید قادر خواهید بود به رژیم غذایی عادی برگردید.
بهتر است هر چه زودتر از رختخواب خود خارج شوید و قدم بزنید. در حالی که در بیمارستان هستید، میزان مایعات مصرفی و میزان خروج ادرار شما برای ارزیابی عملکرد هیپوفیز پیگیری می شود.
مراقبت های بعد از جراحی آندوسکوپی هیپوفیز
- داروهای ضد درد برای کنترل سردرد، که شایع ترین شکایت بعد از عمل می باشد، مصرف کنید.
- فعالیت های محدود. تا زمانی که جراح به شما اجازه ندهد، هیچگونه اجسام سنگینی را بلند نکنید.
- به متخصص غدد و جراحان خود به صورت منظم بعد از عمل مراجعه کنید.
- ام آر آی را تکرار کنید.
- تست بینایی انجام دهید.
در صورت بروز هر یک از علائم زیر به به جراحان خود اطلاع دهید:
- هرگونه سردرد که با دارو از بین نرود.
- تهوع و استفراغ
- تب
- خونریزی از بینی
- ترشح آبکی از بینی
- افزایش ادرار
دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب