به مانند بیماری های دیگر، تومور مغزی در کودکان هم دارای علائمی می باشد که در این مقاله به آن ذکر شده است.
تومور مغزی چیست؟
تومور مغزی هنگامی بروز می دهد که یک تغییر ژنتیکی در سلول های طبیعی مغز اتفاق افتد. این تغییر مجموعه ای از تغییرات را در سلول ها ایجاد کرده که به رشد یک توده از سلول های غیر طبیعی منجر می شوند.
تومور های مغزی اولیه شامل مواردی هستند که از همان ابتدا در مغز بروز داده و از نواحی دیگر به مغز نرسیده اند. درجه تومور های مغزی می تواند پایین یا بالا باشد.
با این که برخی تومور های مغزی در اثر جهش های ژنی و وراثتی هستند؛ اما علت تومور های مغزی اولیه اغلب ناشناخته است. اغلب تومور های مغزی در اثر جهش های بدنی بوده و وراثتی نیستند.
تومور های سیستم عصبی مرکزی (مغز و ستون فقرات)، رایج ترین تومور های جامد در کودکان هستند. هر ساله در حدود 4500 تومور مغزی جدید شناسایی می شود که رایج ترین علت مرگ های ناشی از سرطان به شمار می روند.
انواع تومور مغزی در کودکان
اغلب تومور مغزی در کودکان (60 درصد) در گودی خلفی جمجمه به وجود می آیند. شایع ترین تومور ها به ترتیب تعداد بروز عبارتند از: مدولو بلاستوما، آستروسیتومای پیلوسیتیک کودکان (JPA)، اپندیموما، گلیومای پونتین ذاتی منتشر (DIPG) و تراتوئید رابدوئید غیر طبیعی (ATRT).
40 درصد دیگر تومور مغزی در کودکان در نیم کره های مخچه هستند. این تومور ها شامل مواردی همچون آستروسیتوما، گانگلیوما، کرانیوفارینژیوما، تومور نورو اکتودرمال بدخیم محیطی (PNET)، تومور های سلول های ژرمینال، تومور های نورو اپیتلیال دیسمبریوپلاستیک (DNET)، اولیگو دندرو گلیوما و مننژیوما می شوند.
علائم تومور مغز در کودکان چیست؟
علائم تومور بسته به اندازه و محل تومور متغییر هستند. این علائم می توانند در هر کودک اندکی متفاوت باشند. مغز در یک فضای محدود در جمجمه قرار داشته که تومور های در حال رشد بر روی آن فشار وارد می کنند.
این وضعیت، افزایش فشار درون جمجمه ای نامیده می شود. از آن جایی که استخوان ها در کودکان هنوز به صورت کامل به یکدیگر متصل نشده اند، این مشکل مطرح نیست. افزایش فشار وارد شده به مغز می تواند علائمی همچون موارد زیر را به وجود آورد:
- بزرگی سر مخصوصا در نوزادان
- حالت تهوع و استفراغ
- تغییرات شخصیتی
- تحریک پذیری
- خواب آلودگی
- سردرد
- تشنج
- کما
علائم تومور های مغزی در ناحیه مخ شامل موارد زیر هستند:
- تشنج
- تغییر در دید یا شنوایی
- مشکل در صحبت کردن
- ضعف یا فلجی
- تغییرات خلقی همچون احساس افسردگی
علائم تومور های مغزی در مخچه شامل موارد زیر هستند:
- مشکل در بلع
- مشکل در حرکت چشم
- تغییر در تکلم
- حرکات سنگین دست ها، بازو ها، پا یا مچ آن
- مشکل در راه رفتن (آتاکسی)
علائم تومور های مغزی در ساقه مغز شامل موارد زیر هستند:
- ضعف
- مشکل در راه رفتن (آتاکسی)
- سفتی عضلانی
- مشکل در حرکت دادن چشم ها یا دیگر بخش های صورت
- مشکل در بلع
- دو بینی
- فقدان شنوایی
علائم تومور های مغزی می توانند شبیه به علائم بیماری های دیگر باشند. جهت تشخیص بیماری باید کودک خود را نزد پزشک برد. در ادامه به توضیح بیشتر هر یک از علائم مهم پرداخته می شود.
1- افزایش اندازه سر
قطعات استخوان سر کودکان در هنگام خردسالی به طور کامل به هم جوش نخورده است. از آن جایی که این استخوان ها هنوز نرم و قابل انعطاف هستند، تومور مغزی می تواند سبب بزرگی غیر طبیعی سر شود.
در صورت مشاهده برآمدگی یا هر گونه تغییرات شدید در یک سمت سر باید به پزشک مراجعه کرد.
2- حالت تهوع و استفراغ
حالت تهوع و استفراغ دو علامت رایج آنفلوآنزا یا بیماری های شبه آنفلوآنزا هستند. با این حال، در موارد نادر این علائم می توانند در اثر افزایش فشار مغزی ناشی از یک تومور باشند.
در صورت تداوم یا همزمانی این علائم با سردرد باید کودک خود را به ملاقات یک متخصص کودکان برد.
3- تغییرات شخصیتی
مشاهده تغییرات شخصیتی کودک می تواند بخشی از فرایند فرزند پروری باشد. در موارد نادر، این مورد در اثر تومور های مغزی قشر مخ به وجود می آید. در صورتی که خلق و خو یا شخصیت کودک به طور ناگهانی و شدید تغییر یابد باید به پزشک متخصص کودکان مراجعه کرد.
4- خواب آلودگی
خواب آلودگی کودکان اغلب جای نگرانی ندارد. با این حال، در صورت خستگی یا خواب آلودگی شدید بدون هیچ دلیل مشخص باید برای دریافت راهنمایی یا انجام آزمایش های بیشتر به پزشک مراجعه کرد.
5- سردرد
بسیاری از کودکان مبتلا به تومور مغزی قبل از تشخیص بیماری سردرد را تجربه می کنند. البته، بسیاری از کودکان نیز با وجود ابتلا به سردرد، دچار تومور مغزی نیستند.
یک هشدار و علامت مهم تجربه سردردی است که در هنگام صبح بدتر می شود. بخشی از این گفته بدین دلیل است که در هنگام دراز کشیدن فشار مغز بالا رفته و ابتلا به تومور می توان این فشار را بیشتر کند.
مطلب مرتبط: ویژگی سردرد تومور مغزی
6- تغییرات بینایی، شنوایی یا کلامی
تومور بسته به محل خود می تواند بینایی، شنوایی و تکلم فرد مبتلا را تحت تاثیر قرار دهد. البته، بسیاری از کودکان مبتلا به این مشکلات، مبتلا به تومور مغزی نیستند. با این حال، تغییرات ناگهانی در بینایی، شنوایی یا تکلم کودکان باید به اطلاع یک پزشک متخصص برسد.
7- مشکلات تعادل
در صورتی که یک تومور در نزدیکی ساقه مغز باشد می تواند سبب بروز مشکلات تعادل شود. غلطیدن و افتادن بخشی از زندگی نوپایان است اما مشکلات شدید یا پیش رونده در تعادل کودکان خردسال می تواند علامتی هشدار دهنده باشد.
در صورت بروز مشکلات ناگهانی در تعادل کودک باید با مراجعه به پزشک علت آن را جویا شد.
8- تشنج
هنگامی که تومور مغزی بر سطح مغز قرار می گیرد می تواند ایجاد تشنج را به دنبال داشته باشد. بسیاری از حرکات همچون خندیدن می توانند محرک بروز یک تشنج باشند.
در صورت تشنج کودک باید او را فورا نزد پزشک برد. علت این وضعیت می تواند تومور مغزی یا موردی دیگر باشد که در هر کدام باید علت تشنج بررسی شود.
دکتر حسام عبدالحسین پور جراح تومور مغزی در تهران