گلیوبلاستوما نوعی سرطان مغزی بوده که به عنوان رایج ترین تومور مغزی بدخیم در افراد بالغ شناخته می شود. این تومور معمولا بسیار تهاجمی است که رشد و انتشار آن به سرعت رخ می دهد. با این که هیچ درمانی برای آن وجود ندارد، اما برخی درمان ها می توانند سبب تسکین علائم آن شوند.
فهرست موضوعات
بیماری گلیوبلاستوم مولتی فرم چیست؟
گلیوبلاستومای چند گانه نوعی تومور مغزی یا نخاعی با رشد سریع است. این تومور به عنوان رایج ترین تومور مغزی اولیه و بدخیم در افراد بالغ شناخته می شود.
گلیو بلاستوما ها تقریبا هیچ وقت به بیرون از مغز، ستون فقرات یا سیستم اعصاب مرکزی انتشار نمی یابند. درمان این تومور ها به دلیل پیچیدگی ذاتی آن ها بسیار دشوار است. به همین دلیل، تحقیقات بسیاری در انگلستان و سرتاسر دنیا بر روی درمان این نوع تومور متمرکز شده است.
محل تشکیل تومور در مغز
گلیوبلاستوما به دسته آستروسیتوما ها تعلق دارد. آستروسیتوما نوعی سرطان است که در سلول های ستاره شکل مغز به نام آستروسیت رشد می کند. در افراد بالغ، این سرطان معمولا در مخ تشکیل می شود. مخ بزرگ ترین بخش مغز است. تومور های گلیوبلاستوما مسیر هایی خون رسان برای خود ایجاد کرده تا به رشد خود کمک کنند. از بین بردن بافت طبیعی مغز برای این تومور ها آسان است.
گلیوبلاستوما چقدر رایج است؟
سرطان های مغزی رایج نبوده و گلیوبلاستوما ها تنها 20 درصد آن ها را تشکیل می دهند. مردان بیش از زنان به این سرطان مبتلا می شوند. احتمال بروز این سرطان همگام با افزایش سن بیشتر می شود. سالانه نزدیک به 14 هزار مورد گلیوبلاستوما در ایالات متحده آمریکا تشخیص داده می شود.
علائم گلیوبلاستوما چیست؟
از آن جایی که گلیوبلاستوما به سرعت رشد می کند، فشار وارد شده به مغز معمولا سبب بروز علائم اولیه می شود. بسته به محل تومور امکان بروز موارد زیر وجود دارد:
- سردرد مداوم
- مشکل در تکلم
- تاری دید یا دو بینی
- تغییر خلق و خو یا شخصیت
- مشکل در تفکر
- تشنج
- استفراغ
متخصص نورولوژی پزشکی است که در تشخیص و درمان اختلالات مغزی تخصص داشته و می تواند بیماران را به طور کامل معاینه کند. بسته به علائم، امکان تجویز تصویر برداری ام آر آی یا سی تی اسکن وجود دارد.
درمان قطعی گلیوبلاستوما
هدف درمان گلیوبلاستوما کاهش سرعت و کنترل رشد تومور است تا فرد بتواند تا حد امکان زندگی راحتی داشته باشد.
برای درمان این سرطان 4 روش درمانی وجود دارد که اغلب افراد تحت بیش از یک نوع از آن ها قرار می گیرند:
جراحی اولین درمان بوده و در این فرایند جراح تلاش می کند تا هر چه بیشتر از تومور خارج کند. در نواحی پر خطر مغز، ممکن است امکان برداشتن کل تومور وجود نداشته باشد.
در پرتو درمانی تلاش بر این است که سلول های باقی مانده پس از جراحی از بین رفته یا رشد آن ها آهسته تر شود.
شیمی درمانی نیز می تواند درمانی مفید باشد. تموزولوماید رایج ترین داروی شیمی درمانی است که پزشکان برای درمان گلیوبلاستوما تجویز می کنند. کارموستین و لوموستین از دیگر دارو های شیمی درمانی به کار رفته در درمان این نوع سرطان هستند.
در صورتی که شیمی درمانی موثر نباشد، درمان هدفمند با داروی بواسیزوماب (آواستین) را می توان تجویز کرد.
درمان با میدان الکتریکی، سلول های مغزی سالم را حفظ کرده و سلول های سرطانی را از بین می برد. پزشکان جهت انجام این کار، الکترود هایی را به صورت مستقیم بر روی پوست سر قرار می دهند. این دستگاه آپ تیون یا Optune نام دارد. این روش همزمان با شیمی درمانی و پس از جراحی و پرتو درمانی استفاده می شود.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از این روش را برای بیماران جدید و افرادی تایید کرده که گلیوبلاستومای آن ها بازگشته است.
در درمان ویفری (گلیادل)، از یک دیسک کاشتنی و تخریب پذیر از نظر زیستی استفاده می شود. این دیسک دارو های شیمی درمانی را در بافت های سرطانی به جا مانده از جراحی رها می کند.
در درمان با ذرات نانو، دارو های شیمی درمانی با استفاده از ذراتی کوچک به درون تومور فرستاده می شوند.
علاوه بر این موارد، بیماران می توانند در مراکز سرطانی بزرگ درمان ها یا دارو های شیمی درمانی آزمایشی را امتحان کنند. این موارد به تسکین علائم کمک کرده و امکان دارد در برخی افراد سبب عقب نشینی سرطان شوند. عقب نشینی به معنای ناپدید شدن علائم برای یک بازه زمانی است.
جراحی تومور گلیوبلاستوما
این درمان شامل رفع درد و علائم و احساسات ناشی از سرطان می شود. هدف کلی درمان تسکینی بهبود کیفیت زندگی بیمار است. همچنین، بیماران می توانند درباره آزمایش های بالینی مفید از پزشک خود سوال کنند.
طول عمر بیماران گلیوبلاستوما
عوامل بسیاری بر کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان از جمله گلیوبلاستوما تاثیر گذار هستند. پزشکان اغلب توانایی تخمین مدت زنده ماندن بیماران مبتلا به گلیوبلاستوما را ندارند. با این حال، آمار هایی از جمعیت زیادی از این بیماران در دسترس هستند که بر اساس آن ها طول عمر بیماران مبتلا به گلیوبلاستوما به شرح زیر است:
- یک سال: 40.2 درصد
- 2 سال: 17.4 درصد
- 5 سال: 5.6 درصد
لازم به ذکر است که این اعداد توانایی تخمین رویداد های پیش روی افراد را نخواهند داشت. سن فرد، نوع تومور و سلامت کلی در این زمینه نقش دارند. همگام با پیشرفت درمان ها، پیش آگهی زندگی بیماران مبتلا به این نوع سرطان با نتایج بهتری همراه خواهد شد.
آيا امكان بهبودی در گليوبلاستوما وجود دارد؟
بروز گلیوبلاستوما در میان انواع سرطان بسیار پایین و تقریبا 1 در هر 10 هزار مورد است. با این حال، این سرطان با تشکیل دادن 16 درصد از تمام سرطان های مغزی اولیه، رایج ترین بدخیمی مغزی به شمار رفته و تقریبا همیشه مرگ بار است.
آیا تاکنون کسی از گلیوبلاستوما زنده مانده است؟
میانه طول عمر در مبتلایانی که تحت جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی قرار می گیرند 15 تا 16 ماه است.
میانه بدین معناست که نیمی از بیماران رسیدن به این طول عمر را تجربه کرده اند. گلیوبلاستوما در هر فردی متفاوت است. برخی افراد این مدت بقا را نیز تجربه نمی کنند.
دکتر حسام عبدالحسین پور بهترین متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات
