کیفوز چیست؟ علائم و راه های درمان کیفوز

کیفوز، نوعی بدشکلی در ستون فقرات است. زمانی که از پشت به ستون فقرات فردی طبیعی نگاه می کنید، صاف به نظر می­رسد. اما ستون فقرات فرد مبتلا به کیفوز اینگونه نیست و انحنایی رو به جلو در ستون فقرات (مهره های) در ناحیه فوقانی کمر وجود دارد، که در نتیجه آن، ناهنجاری گرد یا «کوهان مانندی» ایجاد می شود. درمان کیفوز، بستگی به عواملی چون، سن و میزان رشد باقیمانده بدن فرد دارد.

کیفوز یا گوژ پشتی، انحنایی به اندازه 50 درجه در ستون فقرات است که آن را در تصویر برداری با اشعه ایکس مشاهده می کنید. این تصویربرداری، تستی تشخیصی است و با به کارگیری پرتوهای نامرئی الکترومغناطیس از بافت های داخلی، استخوان ها و اندام های بدن، تصویری تهیه می شود. ستون فقرات در حالت طبیعی می تواند انحنایی به اندازه 20 تا 45 درجه داشته باشد. 

1. کیفوز وضعیتی 

کیفوز یا گوژپشتی وضعیتی، کیفوز صدری با زاویه بیش از 50 درجه است که این افراد ستون مهره ای با شکل طبیعی دارند. افراد مبتلا به این نوع از کیفوز، انعطاف خوبی دارند و با ورزش می توانند، وضعیت بدنی خود را بهبود ببخشند. 

2. کیفوز شوئرمن 

ستون مهره در کیفوز شوئرمن به شکل گوه در می آید. انعطاف کمر افرادی که به این نوع از کیفوز مبتلا هستند، بسیار کم است و این وضعیت با افزایش سن، بدتر می شود. شیوع این کیفوز در جامعه، ۰.۴ درصد است ومیزان ابتلا در مردان و زنان برابر است.

3. کیفوز مادرزادی 

ابتلا به کیفوز مادرزادی به معنای تفاوت در شکل یک یا تعداد بیشتری از مهره هاست. این ناهنجاری از زمان تولد در فرد وجود دارد و انحنای رو به خارج ستون مهره قابل تشخیص است که ممکن است با افزایش سن، شدیدتر شود.

علت ایجاد کیفوز چیست؟

کیفوز یا مادرزادی (از زمان تولد) است یا اکتسابی، موارد زیر می توانند علل بروز کیفوز اکتسابی باشند:

✳️ اختلالات متابولیسمی

✳️ بیماری های عصبی – عضلانی

✳️ استئوژنز ایمپرفکتا که بیماری استخوان شکننده نیز خوانده می شود، استخوان ها در این بیماری با کوچکترین ضربه می شکنند

✳️ مهره شکاف دار

✳️ کیفوز شوئرمن، ستون مهره در این بیماری، انحنایی رو به جلو در ناحیه فوقانی کمر پیدا می کند، علت این بیماری ناشناخته است و بروز آن در مردان شایع است

✳️ کیفوز وضعیتی، شایع ترین نوع کیفوز است که عموماً در بزرگسالان مشاهده می شود و بروز این بیماری بیشتر مرتبط با قوز نشستن است، نه ناهنجاری شکل مهره ها. ورزش، انتخاب مناسبی برای درمان کیفوز و وضعیت بدن است.

مبتلایان به کیفوز، چه علائمی دارند؟

موارد زیر از شایع ترین علائم کیفوز هستند. اگرچه ممکن است هر فرد، تجربه ای متفاوت از این علائم داشته باشد. این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

✳️ تفاوت در ارتفاع شانه ها وجود دارد

✳️ سر نسبت به سایر اجزای بدن به سمت جلو خم شده است

✳️ ارتفاع ناحیه فوقانی کمر در حین خم شدن، بلندتر از مقدار طبیعی است

✳️ کشیدگی در عضلات پشت پا (ران) وجود دارد

✳️ احتمال کمر درد وجود دارد، اما معمولاً آنقدر شدید نیست که مانع از انجام فعالیت های روزمره شود

احتمالاً خانواده یا افراد نزدیک در مورد خمیدگی کمر کودک نظر می دهند یا کودک را «گوژپشت» یا «کوهان دار» صدا می زنند

درمان کیفوز

کیفوز، البته به جز کیفوز مادرزادی، عارضه ای در سایر اندام ها و ساختارهای داخلی بدن ایجاد نمی کند، اما احتمال وجود درد در بدن فرد وجود دارد. درمان کیفوز بر اساس علائم بیماری در بدن فرد مبتلاست. برای مثال، ورزش ها و داروهای آرام بخشی برای کسانی تجویز می شود که احساس درد می کنند، این ورزش ها عضلات مرکزی را تقویت می کنند. اگر فرد نگران ظاهر خمیده خود باشد، احتمالاً پزشک قرار دادن آتل یا انجام ورزش های اصلاح حرکتی را پیشنهاد می کند.

تنها در موارد وخیم ابتلا به کیفوز، انجام جراحی پیشنهاد می شود.

درمان انتخابی کیفوز، بستگی به عوامل نظیر سن و میزان رشد باقیمانده بدن کودک دارد. البته درجه انحنا بدشکلی و وجود یا عدم وجود کمر درد نیز در انتخاب درمان کیفوز مؤثر است.

1. درمان کیفوز با ورزش

در هنگام ابتلا به کیفوز خفیف و داشتن انحناهای وضعیتی، اغلب فیزیوتراپی تجویز می شود. برنامه ورزشی روزانه در خانه با تمرکز بر تقویت عضلات مرکزی و کشش و تقویت عضلات اکستنسور کمر پیشنهاد می شود که اغلب در کنترل مشکلات ظاهری و درد ناشی از کیفوز، مؤثر است.

درمان کیفوز با ورزش

آتل میلواکی یا فوق ترقوه ای برای پیشگیری از بدتر شدن و اغلب تصحیح کیفوز در سنین رشد فعال کودک مؤثر است. متخصص ارتوپد، معمولاً آتل را تجویز می کند و ارتوپد فنی، ان را می سازد. آتل در سنین رشد فعال کودک مبتلا به کیفوز با انحنای بیشتر از 65 درجه، تجویز می شود. آتل باید تا پایان رشد بزرگسالی، 23 ساعت در روز استفاده شود.

2. جراحی و درمان کیفوز

بزرگسال مبتلا به کیفوز وخیم همراه با درد یا ظاهر نگران کننده، مورد مناسبی برای عمل جراحی است، تا بدشکلی به وسیله جراحی برطرف شود. درمان کیفوز با جراحی، شامل فیوژن ستون فقرات کمری با ابزار است. جراحی به تنهایی، 4 إلی 5 ساعت به طول می انجامد و فرد به مدت 3 إلی 4 روز در بیمارستان بستری می شود. روند بهبودی در خانه، 4 إلی 6 ماه طول می کشد.

پروسه جراحی  شامل ایجاد برشی در راستای مرکز کمر است که استخوان ها و عضلات را در معرض دید قرار می دهد. طول برش به اندازه بدشکلی نیازمند تصحیح است. مهره های ستون فقرات ابتدا از بافت اطراف آزاد و سپس برای اصلاحات آماده می شوند.

سپس پیچی به اندازه دو اینچ از جنس تیتانیوم در پدیکل ها قرار می گیرد. هر مهره کم، خار استخوان در دو سمت خود دارد که پدیکل نامیده می شود. مرکز مهره های کمر، توخالی است و کانالی برای قرارگیری طناب عصبی و مایع مغزی-نخاعی ایجاد می کند. باید خیلی احتیاط کرد، تا آسیبی به طناب عصبی وارد نشود. مراحلی که طی می کنیم، به ترتیب شامل قرار دهی پیچ پدیکل از طریق تصویر اشعه ایکس فوری (فلوئوروسکوپی) است، تا در جایگذاری راهنمایمان باشد و همچنین بتوانیم به طور پیوسته فعالیت طناب عصبی را بررسی کنیم.

نحوه عمل آن به این صورت است که ابتدا الکترودهایی را در سر تا پای کودک قرار می دهیم و سیگنال های عصبی رفت و برگشتی را اندازه گیری می کنیم. متخصص نوروفیزیولوژی، مسئول تفسیر وضعیت طناب عصبی و هشدار به جراح در صورت وجود هرگونه مشکلی است.

درمان کیفوز با جراحی

زمانی که همه ی پدیکل ها را در جای خود قرار دادیم، کیفوز تصحیح می شود. جراح مسئول انجام این کار است و موجب تصحیح انحنای ستون فقرات می شود. میله هایی را از جنس کروم – کبالت از پیچ ها عبور می دهند و پیچ ها را به هم قفل می کنند. سپس نمونه استخوانی از استخوان دنده بیمار می گیرند. نمونه را به تکه هایی به اندازه چوب کبریت تقسیم می کنند و در کنار مهره های کمری جمع آوری می کنند، تا بتوانند با استفاده از آن ها، فیوژن ستون فقرات را درست کنند.

در آخر، پزشکان کیفوز را تصحیح کرده اند و لایه های عضلانی را به هم بخیه زده و می بندند. خارجی ترین لایه پوست را با چسب زخم های پروانه ای یا نوار چسب بخیه می بندند. زمانی که پوست ترمیم پیدا کند، این چسب های بخیه خود به خود کنده می شوند.

ستون فقرات از چند مهره تشکیل شده و آناتومی مهره های کمر چگونه است؟ دز این مقاله به طور کامل در مورد مهره های کمر صحبت شده است.

چگونه می توان کیفوز را تشخیص داد؟

پزشک با گرفتن شرح حال پزشکی کامل، معاینه بالینی و تست های تشخیصی می تواند تشخیصی قطعی بگذارد. اگر بیمار، کودک باشد، پزشک شرح حال کاملی از زمان تولد و قبل تولد او و هم چنین سابقه ابتلا به کیفوز در سایر اعضای خانواده می گیرد. پزشک در مورد مراحل رشدی کودک نیز می پرسد، زیرا برخی از انواع کیفوز مرتبط با سایر اختلالات عصبی – عضلانی هستند. ارزیابی های گسترده تری برای فهمیدن تأخیرات رشدی، نیاز است.

رویکردهای رشدی، شامل موارد زیر است:

اشعه ایکس

تستی تشخیصی است که با به کارگیری اشعه های نامرئی الکترومغناطیس، تصویری از بافت های داخلی، استخوان ها و اندام ها بر روی فیلم ایجاد می کند. هدف این تست، اندازه گیری و ارزیابی انحنای ستون فقرات است. پزشک یا رادیولوژیست با تصویر اشعه ایکس کامل ستون فقرات در حالت ایستاده از بغل، زاویه انحنای ستون فقرات را اندازه گیری می کند. انحنا با زاویه بزرگتر از ۵۰ درجه به عنوان ناهنجاری یا هایپرکیفوز تشخیص داده می شود.

تشخیص زودهنگام آن در سرعت درمان کیفوز، بسیار مؤثر است. پزشک متخصص اطفال یا پزشک خانواده و حتی برنامه های تشخیصی مدرسه که مرتباً به دنبال نشانه ای از حضور کیفوز در کودک می گردد.

چه عواملی، خطر بروز کیفوز را افزایش می دهند؟

دو عامل اصلی در بروز کیفوز، سابقه ابتلا به استئوپروز یا کاهش در تراکم استخوان و ابتلای یکی دیگر از اعضای خانواده به کیفوز است.

دکتر حسام عبدالحسین پور جراح مغز و اعصاب ، دیسک و ستون فقرات ، جراح ستون فقرات و دیسک کمر

موضوعات مرتبط
آیا این مطلب مفید بود؟ به اشتراک بگذارید
جدیدترین مقالات
جراحی ستون فقرات و جراحی دیسک کمر از جراحی هایی است که بسیار به تبحر جراح دیسک کمر متکی می باشد. در این مقاله…
سوالی که بسیار مراجعین از ما می پرسند این است که آیا راه رفتن به بهود درد دیسک کمر کمک می کند؟ در این…
مشکلاتی که بسیاری از مردم مخصوصا افرادی که مدت زیادی پشت میز می نشینند دارند این است که دچار درد پشت سر و گردن…

از دکتر بپرسید