میگرن، مشکل بسیار شایعی است که از هر 5 زن، 1 نفر و از هر 15 مرد، 1 نفر به آن دچار هستند. این شرایط معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می شود. علائم میگرن معمولاً یک سردرد متوسط یا شدید به صورت یک درد نبض دار است که در یک سمت سر احساس می شود. همچنین بسیاری از افراد علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ و افزایش حساسیت به نور یا صدا را تجربه می کنند. چندین نوع میگرن وجود دارد که عبارتند از:
- میگرن با پیش درآمد: قبل از شروع میگرن، علائم هشداردهنده ای مانند دیدن نورهای چشمک زن رخ می دهند.
- میگرن بدون پیش درآمد: شایع ترین نوع میگرن می باشد و بدون علائم هشداردهنده اتفاق می افتد.
- پیش درآمد میگرن بدون سردرد: این شرایط میگرن خاموش نامیده می شود، به طوریکه علائم دیگر میگرن بدون سردرد تجربه می شوند.
فهرست موضوعات
علائم میگرن چیست؟
علامت اصلی میگرن، معمولاً یک سردرد شدید در یک سمت سر می باشد. در برخی از موارد، درد ممکن است در هر دو طرف سر باشد و حتی صورت یا گردن را نیز درگیر کند. درد میگرن معمولاً به صورت یک درد نبض دار متوسط یا شدید است که ممکن است به هنگام حرکت کردن تشدید شود و شما را از انجام فعالیت های معمولی بازدارد. سایر علائم مربوط به میگرن عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- افزایش حساسیت به نور و صدا – به همین دلیل افراد مبتلا به میگرن دوست دارند در یک اتاق تاریک و آرام استراحت کنند.
- عرق کردن
- تمرکز ضعیف
- احساس گرما یا سرمای زیاد
- شکم درد
- اسهال
- سرگیجه
تمام افراد مبتلا به میگرن، این علائم را ندارند. برخی از افراد ممکن است این علائم را بدون سردرد تجربه کنند. علائم سردرد معمولاً بین 4 ساعت تا 3 روز طول می کشند. شما ممکن است تا یک هفته بعد احساس خستگی شدید کنید.
علائم پیش درآمد میگرن
حدوداً از هر 3 فرد مبتلا به میگرن، 1 نفر قبل از میگرن علائم هشداردهنده ی موقتی به نام پیش درآمد را تجربه می کند. این علائم عبارتند از:
- مشکلات دید مانند مشاهده ی نورهای چشمک زن، شکل زیگ زاگ یا نقاط کور
- بی حسی یا مورمورشدن که معمولاً در یک دست شروع می شود و به بازو کشیده می شود.
- مشکلات گفتاری
- احساس سرگیجه یا عدم تعادل
- از دست دادن هوشیاری – گرچه این مورد نادر است.
علائم پیش درآمد معمولاً از یک دوره 5 دقیقه ای شروع می شوند و تا یک ساعت ادامه دارند. پیش درآمد ممکن است قبل از سردرد شروع شود و یا ممکن است هم زمان به صورت سردرد تجربه شود.
علت ابتلا به میگرن
علت دقیق میگرن ناشناخته است. به نظر می رسد که فعالیت غیرطبیعی مغز، به طور موقت سیگنال های عصبی، مواد شیمیایی و رگ های خونی مغز را تحت تأثیر قرار می دهد و میگرن رخ می دهد. حدود نیمی از افرادی که میگرن را تجربه می کنند، یکی از نزدیکانشان نیز به این مشکل مبتلا است. بنابراین به نظر می رسد که ژن ها در به وجود آمدن این شرایط نقش دارند.
تشخیص میگرن چگونه است؟
هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص میگرن وجود ندارد. برای تشخیص دقیق، پزشک باید الگویی از سردردهای مکرر را همراه با علائم مرتبط شناسایی کند. میگرن می تواند قابل پیش بینی نباشد و گاهی اوقات بدون علائم دیگر رخ می دهد.
گاهی اوقات تشخیص دقیق می تواند زمان بر باشد. پزشک عمومی ممکن است معاینه فیزیکی انجام دهد و دید، هماهنگی، واکنش ها و احساسات شما را بررسی کند. این بررسی ها به او کمک می کند برخی از علل زمینه ای احتمالی را رد کند. پزشک ممکن است در مورد سردردهایتان سؤالات زیر را بپرسد:
- آیا در یک سمت سر اتفاق می افتد؟
- درد نبض دار است؟
- به اندازه ای شدید است که شما را از انجام فعالیت های روزمره تان باز می دارد؟
- با فعالیت فیزیکی یا تحرک شدیدتر می شود؟
- با حالت تهوع و استفراغ همراه است؟
- با حساسیت به نور و صدا همراه است؟
تشخیص میگرن به کمک دفترچه یادداشت
برای کمک به تشخیص، ثبت جزئیات مربوط به حملات میگرن به مدت چند هفته می تواند به شما کمک کند. جزئیاتی مانند موارد زیر را یادداشت کنید:
- تاریخ
- ساعت
- در زمان شروع میگرن، در حال انجام چه کاری بوده اید؟
- حمله میگرن چه مدت زمانی طول کشید؟
- چه علائمی را تجربه کردید؟
- چه دارویی مصرف کرده اید (در صورت مصرف دارو)؟
مصرف مسکن زیاد می تواند درمان میگرن را سخت تر کند. این شرایط “سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو” نامیده می شود. جزئیات مربوط به مسکن های مصرفی و تعداد دفعات استفاده از آنها را ثبت کنید. شما نباید بیشتر از 10 روز در ماه مسکن مصرف کنید.
درمان میگرن به چه صورت است؟
هیچ درمان قطعی برای میگرن وجود ندارد. در حال حاضر درمان هایی برای کمک به کاهش علائم وجود دارد. بسیاری از افراد در طول حمله در می یابند که خوابیدن یا دراز کشیدن در اتاق تاریک نیز می تواند به آنها کمک کند. پیدا کردن بهترین درمان برای شما ممکن است زمان ببرد.
قبل از پیدا کردن مؤثرترین روش، شما ممکن است به داروهای خاص یا چندین دارو نیاز داشته باشید. اگر نتوانید میگرن خود را با استفاده از داروهای بدون نسخه کنترل کنید، پزشک عمومی ممکن است داروهای قوی تری را تجویز کند.
درمان در طول بارداری و شیردهی
به طور کلی، در زمان بارداری یا شیردهی تا حد امکان باید درمان میگرن با دارو محدود شود. در عوض، شناسایی محرک های احتمالی و پیشگیری از آنها توصیه می شود. اگر دارو ضروری باشد، مصرف پاراستامول و سوماتریپتان در دوران بارداری و شیردهی ایمن است. اگر شما باردار هستید یا به فرزند خود شیر می دهید، قبل از تجویز دارو به پزشک یا ماما اطلاع دهید.
پیشگیری از میگرن
داشتن یک سبک زندگی سالم از جمله موارد زیر از اهمیت زیادی برخوردار است:
- ورزش، خواب و وعده های غذایی منظم
- اطمینان از هیدراته ماندن بدن
- محدود کردن مصرف کافئین
- محدود کردن مصرف الکل
برای کمک به پیشگیری از میگرن می توان دارو مصرف کرد. اگر میگرن های شما به طور مکرر اتفاق می افتند (برای مثال، بیشتر از یک بار در هفته) معمولاً دارو مصرف می شود. این داروها باید توسط پزشک تجویز شوند و اگر مؤثر نباشند، باید به متخصص نورولوژیست ارجاع داده شوید. نورولوژیست برای درمان شما، درمان های پیشرفته تری را امتحان می کند.
داروهای پیشگیری از میگرن باید هر روز مصرف شوند تا شدت و تعداد دفعات سردردها را کاهش دهند. چندین هفته زمان می برد تا به دوز مناسب برسید و معمولاً بعد از رسیدن به دوز مناسب چند هفته طول می کشد تا دارو تأثیر خود را نشان دهد.
دکتر حسام عبدالحسین پور، جراح و متخصص مغز و اعصاب در تهران
