از حدود 20 سال گذشته جراحی ستون فقرات بسیار قابل اعتمادتر شده است، اما برخی بیماران پس از عمل دیسک کمر به دلیل تنگی نخاع یا فتق دیسک، دچار درد پا می شوند. گاهی این حالت موقتی است زیرا ریشه عصب برای بهبودی نیاز به زمان دارد و ممکن است روزها تا هفته ها طول بکشد. اگر پس از 3 ماه درد همچنان وجود داشته باشد، خود به خود بهبود نمی یابد.
در ادامه مطلب، بیشتر در مورد علت درد پا، بعد از عمل دیسک کمر توضیح خواهیم داد.
فهرست موضوعات
1_ تشخیص نادرست دیسک کمر
دلیل شماره 1 علت درد پا بعد از عمل دیسک کمر، تشخیص نادرست قبل از عمل می باشد. با پیشرفت روش های تصویربرداری قبل از عمل (به عنوان مثال اام آر آی) این احتمال کمتر شده است. اما تشخیص منبع درد بیمار گاهی دشوار است. مشکلات دوگانه که باعث درد شده اند ممکن است دو ضایعه مختلف باعث درد شده باشند. به عنوان مثال، ممکن است فردی دچار فتق دیسک در سطح L4-L5 به همراه رادیکولوپاتی L5 شده باشد که باعث سندرم پیریفورمیس می شود.
رفع فشار از عصب ممکن است به رفع برخی از دردهای بیمار کمک کند، اما عضله پیریفورمیس نیز نیاز به توانبخشی دارد که اغلب دشوار می باشد.
2_ تنگی کانال و تنگی مرکزی
دلیل شایع علت درد پا بعد از عمل دیسک کمر، تنگی کانال (تنگ شدن فضای بین دیسک ها) و هم چنین تنگی مرکزی می باشد. با رفع فشار می توان تنگی مرکزی را برطرف کرد، اما ممکن است برای تنگی کانال کافی نباشد. در این موارد، برای رفع تنگی کانال، ممکن است نیاز به جراحی فیوژن یا همجوشی کمری باشد.
4_ فتق دیسک ثانویه
این اتفاق هر زمانی پس از جراحی ممکن است رخ دهد. مشخصه بارز این حالت، دردی است که در ابتدا پس از جراحی از بین می رود، اما مجدد خود به خود برمی گردد. التهاب ریشه عصب پس از عمل می تواند، علائم دیسک عود کننده را ایجاد کند – با بازگشت درد 2-7 روز پس از عمل – اما معمولاً با گذشت زمان و توانبخشی بهبود می یابد.
5_ آسیب عصب در حین جراحی
علت بسیار نادر درد پا بعد از جراحی دیسک کمر، آسیب عصب در زمان جراحی می باشد ریشه های عصبی به طور کلی سفت هستند و آسیب آن ها با یک روش جراحی معمول بسیار دشوار است.
6_ تشکیل بافت اسکار
یک علت نادر دیگر درد پا پس از عمل، بافت اسکار است. بافت اسکار پس از تمام جراحی ها تشکیل می شود و به بافت های اطراف آسیب نمی رساند. این بافت می تواند تحرک ریشه عصب را محدود کند، اما فیزیوتراپی پس از عمل به آن بسیار کمک می کند. بافت اسکار فقط برای 6-12 هفته ایجاد می شود و با گذشت زمان نرم تر می گردد.
اگر علت واضح دیگری برای درد بعد از عمل وجود نداشته باشد، ممکن است بافت اسکار منجر به آن شده باشد. در بیمارانی که بعد از جراحی دیسک کمر، درد پا دارند، باید علل جایگزین درد را جستجو کرد. این وضعیت اغلب ناامید کننده است، اما صبر و تلاش مداوم به تسکین درد کمک می کند.
دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب
