بیشتر درد گردن در افراد مختلف مربوط به تغییرات انحطاطی است که در دیسک های بین مهره ای در ستون مهره افراد و مفاصل بین هر مهره اتفاق می افتند. شاید بتوان گفت مهمترین و خطرناک ترین مشکلاتی که از تغییرات انحطاطی در ستون مهره ها اتفاق می افتد؛ مربوط به تنگی نخاع گردنی در بیماران باشد.

در مراحل نهایی از خرابی نخاعی ، فشردگی و حرکت استخوان و مهره ها منجر به بروز شرایط خاصی در افراد می شوند که به آن تنگی کانال نخاعی گردن و یا بطور کلی تنگی کانال نخاعی می شود. هنگامی که این فشردگی و آسیب استخوانی به وجود می آید، اندازه کانال نخاعی گردن کوچک تر از حالت عادی می گردد. همین شرایط منجر به ایجاد فشار بر روی ستون مهره ها یا ریشه اعصاب خواهد شد.

فشار بر روی اعصاب در ستون نخاع می تواند منجر به بی حسی، حس مور مور شدن یا درد در دستها و پاها شود. به این شرایط گاهی اوقات میللوپاتی گردن می گویند. دلیل بروز این اتفاق معمولا یک مشکل ساده تر و ابتدایی است که در آن یک ریشه از اعصاب به وسیله یک دیسک دارای فتق فشرده می شود و یا فشردگی استخوان منجر به آن شده باشد.

هدف از مقاله این است که به شما کمک کند تا موارد زیر را متوجه شوید:

• آناتومی ستون فقرات بدن انسان
• علل و علائم مربوط به تنگی نخاع گردنی در بیماران
• چگونه این شرایط تشخیص داده می شود
• درمان های در دسترس برای مشکل تنگی نخاع گردنی در بیماران

آناتومی گردن و ستون فقرات

برای این که بخواهید با علائم و درمان های موجود برای شرایط خود آشنا شوید، ابتدا باید یک آشنایی کلی و جامع با آناتومی گردن خود داشته باشید. این بدان معناست که با بخش های مختلف گردن و بخش بالایی آن در بدن و این که بخش های آن چگونه در کنار هم کار می کنند آشنا شوید. برای مطالب بیشتر میتوانید به مقاله زیر مراجعه کنید.

مطلب مرتبط: آناتومی ستون فقرات

علل بروز تنگی کانال نخاع گردن

برای این که واقعا با مشکل تنگی نخاع گردنی آشنا شوید ابتدا باید با پروسه تحلیل رفتن و آسیب دیدگی آشنا شوید که به آن انحطاط دیسک می گویند. و اما برای آشنایی با مشکل انحطاط دیسک، باید یک مهره ستون فقرات را با دو دیفر وانیلی (مهره های ستون) و یک مارشملو ( دیسک بدن) مقایسه کنید. تصور کنید در بین دو ویفر وانیلی یک مارشملو(یک نوع خوراکی) قرار داشته باشد.

هنگامی که دو ویفر را به هم فشار می دهید، مارشملو حالتی نرم و فنری دارد. تصور کنید که مارشملو را برای مدت یک هفته بیرون نگه می دارید و کم کم شروع به خشک شدن می کند. هنگامی که مارشملو را بین دو ویفر فشار می دهید دیگر آن حالت اسکاچی و فنر گونه را نخواهد داشت.

اگر به اندازه کافی آن را بین دو ویفر محکم بفشارید، حتی ممکن است بخش بیرونی مارشملو تحلیل رود یا حتی از آن جدا شود. حالا تصور کنید مارشملو را به مدت یک ماه در جایی رها کنید احتمالا به قدری خشک می شود که خیلی سفت شده و بسیار باریک می شود و هیچ قابلیتی برای جذب شوک و ضربه را ندارد.

هنگامی که سن ما کم کم بیشتر می شود؛ دیسک بدن ما محتوی مایع و آب خود را از دست می دهد و در نتیجه بخشی از قابلیت جذب شوک و ضربه خود را نیز از دست خواهد داد. همچون همان مارشملو اولین تغییراتی که در دیسک بیمار ایجاد می شوند در بخش بیرونی آن هستند که به این بخش حلقه یا annulus می گویند.

مشکلات و آسیب دیدگی در این بخش ممکن است بدون هیچ علائم خاصی به وجود بیایند. بنابراین ممکن است از بروز این مشکل با خبر نشوید و یا دلیل بروز آن مشخص نباشد. این آسیب دیدگی و تحلیل ها به کمک ایجاد بافت های زخم گونه بهبود می یابند. بافت های زخمی به نسبت بافت های معمولی ضعیف تر هستند.

هنگامی که ساییدگی دیسک ما ادامه دار می شود؛ شروع به فشرده شدن خواهد کرد. فضای خالی بین هر مهره در ستون فقرات کمتر می شود. این فشردگی علاوه بر کاهش فضای بین مهره ای بر روی نحوه کنار هم قرار گرفتن مفاصل در کمر افراد تاثیر می گذارد.

عکس جراحی تنگی کانال نخاعی

همچون هر مفصل دیگری در بدن، به دلیل ایجاد تغییر در نحوه کنار هم قرار گرفتن استخوان ها، فشار غیر نرمالی بر روی غضروف مفصلی وارد می گردد. غضروف مفصلی همان ماده روشن و نرمی است که دو انتهای هر استخوان را در مفاصل بدن می پوشاند. با گذر زمان این فشار بیش از حد و غیر نرمال منجر به ساییدگی این غضروف شده و در نهایت مشکلاتی نظیر آرتروز را در مفاصل کمر را به همراه دارد.

این فشردگی و مشکل استخوانی در اطراف دیسک و مفاصل کمر افراد به وجود می آید. کارشناسان و متخصصین بر این باورند که حرکت بیش از حد در بخش های مختلف ستون فقرات منجر به بروز این مشکلات و فشردگی استخوانی می شود. در نهایت مشکل استخوان ها و فشردگی آن ها به هم در اطراف اعصاب ستون فقرات به وجود می آیند که به این شرایط تنگی کانال نخاع می گویند.

کمردرد، علل و راههای درمان آن

علائم تنگی کانال نخاع گردن در افراد

1- هنگامی که فردی با مشکل تنگ شدن کانال نخاعی در بدن خود مواجه می شود، مجموعه استخوانهایی که ستون فقرات در آن وجود دارد و خود ستون فقرات تحت تاثیر قرار می گیرند. این شرایط با زمانی که مشکل فشردگی استخوان تنها یکی از فورامن ها را تنگ کرده باشد – فورامن در واقع مکانی هستند که ریشه اعصاب در آن ها قرار دارند – کاملا با هم متفاوت هستند.

2- یک عصب آسیب دیده و تحت فشار چه از طریق دیسک و چه از طریق استخوان های فشرده شده خیلی کم پاهای افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. اما میلوپاتی گردن می تواند هم دست ها و هم پاها را با خود درگیر کند و تاثیراتی بر روی آن ها بگذارد.

3- فشار بر روی نخاع افراد در جایی که از ستون مهره های گردنی می گذرد می تواند علائم و مشکلات زیادی داشته باشد. تنگی کانال نخاع گردن می تواند منجر به ضعف و اسپاتیکس در پا شود. اسپاتیکس بدین معنا است که احساس کنترل خود بر پا را از دست می دهید و برای راه رفتن مشکلات شدیدی خواهید داشت و دلیل آن نیز این است که کنترل خود به این منطقه از بدن را از دست می دهید.

4- ممکن است بیمار در اندام های بالا تنه و همچنین اندام های پایین تنه خود بی حس بودن را تجربه کنند.

5- ممکن است رفلکس های بدن شما در ناحیه پا افزایش یابند.

6- ممکن است قدرت خود در ناحیه پا را از دست دهید.

7- ممکن است حس حالت نشستن یا ایستادن خود (پوزیشن) را از دست دهید.

تشخیص مشکل تنگی کانال نخاع

پیدا کردن علت درد و مشکلات در گردن با یک آزمایش کامل گذشته ی بیماری و آزمایش فیزیکی آغاز می شود. پس از انجام تست های تاریخچه و فیزیکی از بدن، پزشک معالج شما ایده خوب و واضحی نسبت به علت بروز درد پیدا خواهد کرد. پزشک شما برای اطمینان حاصل کردن از علت اصلی بروز مشکل می تواند تست های تشخیصی متعددی را انجام دهد.

این آزمایش ها می توانند به شما کمک کنند تا دلیل درد خود را متوجه شوید؛ نه این که به کم کردن درد شما کمکی کنند. آزمایش های ایکس ری عادی که در مطب پزشکان گرفته می شوند معمولا اولین قدم در واکاوی یک مشکل در گردن افراد هستند و کمک می کنند تا نشان دهند آیا به آزمایش های بیشتری نیاز است یا خیر.

مطالب پربازدید:

مراقبت های بعد از جراحی دیسک گردن

جراحی ستون فقرات

وظایف جراح مغز و اعصاب

1- سوال در مورد دردهای قبلی

این سوالات معمولا از دو بخش تشکیل می شود. بخش اول، گزارشی است که به پزشک می دهید و همان پر کردن فرم هایی است که قبل از رجوع به پزشک پر می کنید. هنگامی که در انتظار ملاقات پزشک هستید و فرم را پر می کنید در مورد هر چیزی که فکر می کنید مرتبط با گردن شماست و می تواند به پزشک در تشخیص کمک کند در فرم خود ذکر کنید.

هر چه اطلاعات بیشتری در اختیار پزشک معالج خود قرار دهید، او نیز به همان نسبت بهتر می تواند به شما در پیدا کردن علت مشکل و همچنین راهکار مناسب درمانی به شما کمک کند.

بخش دوم سوالات پزشک از مشکلات شما و پاسخ دادن شما به سوالات است. پزشک معالج از شما می خواهد زمانی که درد گردن برایتان آغاز می شود را به خوبی برایش شرح دهید و نوع دردی که دارید را نیز تشریح کنید. به عیارتی درد از کجا شروع می شود چگونه حرکت میکند و در کجا به پایان می رسد.

از جمله نمونه سوالاتی که ممکن است در ملاقات با پزشک از شما پرسیده شود می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• درد شما چه زمانی برای اولین بار پدیدار شد؟
• آیا در پا و دست های خود احساس ضعف دارید؟
• آیا از ناحیه گردن تاکنون صدمه ای دیده اید، یا عمل جراحی خاصی بر روی آن انجام داده اید؟
• آیا این درد فقط در ناحیه گردن است یا به سمت دست و پا ها نیز منتقل می شود؟
• آیا در راه رفتن مشکلی داشته اید؟
• آیا با مثانه و یا مدفوع کردن خود مشکلی داشته اید؟

2- معاینه ی فیزیکی

وقتی که اکثر اطلاعات مورد نیاز که پیش بینی شود؛ در پروسه تشخیص و درمان می توانند کمک حال پزشک باشند. پزشک از شما می خواهد یک آزمایش کامل فیزیکی انجام دهید. در حین این آزمایش فیزیکی، پزشک معالج به ناحیه گردن شما نگاه می کند تا کیفیت کارکرد این ناحیه از بدنتان را بررسی کند.

این آزمایش شامل موارد زیر می شود:

• چقدر خوب می توانید گردن خود را خم کنید و یا سر خود را به جهت های گوناگون تکان دهید.
• چقدر خوب می توانید گردن خود را جمع کنید.
• این که آیا در اطراف گردن شما حساسیت یا مشکل خاصی وجود دارد.
• آیا اسپاسم عضلات در اطراف ناحیه گردن و یا شانه شما وجود دارد یا خیر.

آزمایش هایی که بر روی اعصاب خروجی از ستون فقرات انجام می شوند از اهمیت بالایی برخوردار هستند. از جمله این موارد می توان به آزمایش های زیر اشاره داشت:

• تست برای مشخص شدن بی حسی در دست و کف دست ها.
• تست مربوط به رفلکس های بدن.
• تست قدرت موجود در عضلات دست ها، پا ها و کف دست ها.
• آزمایش مربوط به نشانه های مربوط به مشکلات اعصاب.

3- تصاویر ایکس ری

تصاویر ایکس ری می توانند استخوان های ستون فقرات گردنی را نشان دهند. بیشتر بافت های نرم در ساختار ستون فقرات نظیر اعصاب، دیسک ها و عضلات در تصاویر ایکس ری نمایش داده نمی شوند. تصاویر ایکس ری می توانند مشکلاتی که برای استخوان ها پیش آمده اند نظیر عفونت، شکستگی و تومور را نشان دهند.

تصاویر ایکس ری می توانند میزان انحطاط و آسیب به وجود آمده در ستون فقرات و نخاع افراد را نیز مشخص کنند. تصاویر ایکس ری در نشان دادن میزان تاثیر آرتروز و تحلیل رفتگی بر روی ناحیه گردن کاربرد خواهند داشت. این تصاویر به پزشک شما نشان می دهند آیا مشکل تنگی نخاع گردنی در این ناحیه از بدن شما وجود دارد یا خیر.

4- MRI

تست ام آر آی در زمینه ارزیابی ستون فقرات و نخاع بیشترین کاربرد را دارد چرا که می تواند نواحی غیر نرمال از بافت های نرم اطراف ستون فقرات را نشان دهد. آزمایش ام آر آی از ایکس ری بهتر است چرا که علاوه بر استخوان ها، تصاویری از اعصاب و دیسک ها را در اختیار پزشکان متخصص قرار می دهد.

از تست ام آر آی برای پیدا کردن تومورها، دیسک های آسیب دیده و یا مشکلات مربوط به بافت های نرم بدن استفاده می شود. آزمایش ام آر آی دردی به همراه ندارد و حدود 90 دقیقه طول می کشد. در حین انجام این آزمایش، تصاویری با جزئیات و دقت بالا به وسیله رایانه و دستگاه های خاص از نخاع افراد گرفته می شوند. برخلاف اکثر تست های دیگر که از تصاویر ایکس ری استفاده می کنند، تست ام آر آی از میدان های مغناطیسی و موج های رادیویی برای دیدن ساختار های موجود در ناحیه گردن استفاده می کند.

همچنین می توان تصاویر را در یک حالت نمایش چند بعدی مشاهده کرد. تست ام آر آی و نتایج آن به دکتر این اجازه را می دهد تا به خوبی اعصاب و دیسک ها را بدون هیچ رنگ خاص و سوزنی مشاهده کند. در اکثر موارد و بیماران، تست ام آر آی تنها آزمایشی است که می تواند در پیدا کردن دلیل بروز درد گردن به پزشکان کمک کند.

قبل از انجام آزمایش ام آر آی از شما خواسته می شود تا تمامی اشیاء فلزی خود نظیر جواهرات و ساعت را از بدن خود جدا کنید. همچنین از شما در مورد داشتن ایمپلنت های فلزی نظیر مفاصل تعویض شده و یا ضربان ساز سوال خواهد شد. با توجه به استفاده تست ام آر آی از میدان های قوی مغناطیسی، افرادی که انواع خاصی از ایمپلانت های فلزی را در بدن خود دارند نمی توانند آزمایش ام آر آی را انجام دهند.

اسکنر ام آر آی یک ماشین بسیار بزرگ است که یک ناحیه تونل مانند در وسط خود دارد. هنگامی که بر روی یک میز دراز کشیده اید این میز شما را به آرامی وارد تونل و فضای داخلی ماشین می کند. وقتی که در موقعیت مورد نظر قرار گرفتید از شما خواسته می شود تا انتهای انجام تست کاملا بی حرکت و آرام باشید. در حین انجام تست صداهای کلیک و حرکت مربوط به جابجایی اسکنر را خواهید شنید. در حالی که اسکنر مشغول گرفتن تصاویر از شماست، تکنیسین حرفه ای این بخش می تواند تصاویر را ببیند و آن ها را ضبط کند.

درمان تنگی نخاع گردنی

میلوپاتی گردن یک مشکل جدی است. فشار بر روی ستون فقرات معمولا بدون انجام عمل جراحی از بین نمی رود و علائم این مشکل نیز در گذر زمان بدتر و بدتر می شوند. اگر خیلی زود با راه های درمانی بدون نیاز به عمل جراحی بهبود نیافتید، ممکن است پزشک معالج شما، انجام عمل جراحی جهت برداشتن فشار از روی نخاع را پیشنهاد کند.

از روش های درمانی جراحی متعددی جهت درمان مشکل تنگی نخاع گردنی که منجر به میلوپاتی گردن می شود استفاده می گردد. هر کدام از این روش های عمل جراحی هدف مشترکی دارند؛ این هدف عبارت است از کم کردن فشار از روی ستون فقرات شما آن هم با بزرگ تر کردن کانال نخاعی در بدن.

در برخی از موارد ممکن است جراح پیشنهاد دهد از یک عمل جراحی به نام لامینکتومی استفاده کنید. در این نوع از عمل جراحی ناحیه پشتی از مهره یا مهره های مربوطه باز می شود تا فضای بیشتری برای ستون فقرات و نخاع باز شود.

در دیگر موارد، ممکن است پزشک جراح عملی را در بخش جلوی گردن پیشنهاد دهد که به این عمل جراحی کرپکتومی (Corpectomy) و گرافت (strut graft) می گویند. کلمه کرپکتمی به معنای جدا کردن بدن است. این نوع عمل جراحی به پزشک معالج این امکان را می دهد تا ناحیه خروجی و بدنی مهره را به همراه هر فشردگی استخوانی که منجر به فشار بر ستون فقرات می شود را از بدن خارج کند.

پس از آن مهره های ستون فقرات به همراه یک تکه جدید و محکم از استخوان به نام گرافت جایگزین می شوند. این گرافت با گذر زمان بهبود می یابد تا یک فیوژن نخاعی ایجاد کند که در آن بدنه های مهره دار حذف شده اند.

دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات