سوال بسیاری این است که آیا با استراحت و درمان غیر از جراحی، پارگی دیسک بهبود می یابد یا نه. در این مقاله به این موضوع اشاره شده است.
فهرست موضوعات
دیسک کمر چیست؟
دیسک های کمر بالشتک هایی در بین مهره های ستون فقرات هستند که شوک و ضربه ها را به خود جذب می کنند. مهره ها استخوان های بزرگ ستون فقرات اند. در صورتی که دیسک در اثر آسیب دیدن ستون فقرات به بیرون راه یابد، می تواند بر روی اعصاب نخاعی اطراف خود فشار وارد کند.
به این وضعیت پارگی، فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر گفته می شود. پارگی دیسک سبب ایجاد کمردرد و گاهی درد تیر کشنده تا به پشت پا ها می شود.
این درد، درد سیاتیک نام دارد. علائم پارگی دیسک اغلب با گذشت چند هفته تا یک ماه برطرف می شوند. در صورتی که مشکل برای چندین ماه پایدار بوده و مزمن شود، امکان دارد افراد در نهایت درمان جراحی را مد نظر قرار دهند.
نکته: ما در این مقاله راجع به نکات مهم به علت و علائم ایجاد پارگی ستون فقرات نمی پردازیم. برای خواندن این مطالب روی گزینه ی زیر بزنید.
تشخیص بیماری دیسک کمر
پزشکان اغلب می توانند پارگی دیسک را بر اساس علائم مخصوصا درد سیاتیک تشخیص دهند؛ زیرا فشردگی اعصاب نزدیک دیسک نواحی مختلفی از باسن، پا ها و نواحی زیر مچ پا را تحت تاثیر قرار می دهد.
پزشک می تواند جهت بررسی دیسک آسیب دیده انجام آزمایش های تصویر برداری CT اسکن یا MRI را تجویز کند. با این حال، در بسیاری از موارد، انجام یک معاینه کامل، برای پاسخگویی دقیق به سوالات مرتبط با علائم و تاریخچه مشکل و در نتیجه دستیابی به یک تشخیص معتبر، کافی است.
با رسیدن به میانسالی، دیسک ها در آزمایش تصویر برداری MRI اغلب ظاهری غیر طبیعی دارند اما سبب بروز درد یا مشکلات دیگر نمی شوند.
آیا پارگی دیسک کمر با استراحت خوب می شود؟
علائم فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر معمولاً طی چند هفته یا چند ماه بهبود می یابد. برای کمک به بهبودی:
در صورت داشتن درد شدید استراحت کنید. در غیر این صورت، فعال بمانید. ماندن بیش از 1 یا 2 روز در رختخواب می تواند ماهیچه های شما را ضعیف کرده و مشکل را بدتر کند. پیاده روی و سایر فعالیتهای سبک ممکن است کمک کننده باشد. سعی کنید هر 2 یا 3 ساعت از یک پد گرم کننده با دمای کم یا متوسط به مدت 15 تا 20 دقیقه استفاده کنید. دوش آب گرم را امتحان کنید. همچنین می توانید روکش های حرارتی یکبار مصرف که حداکثر 8 ساعت دوام دارند را خریداری و استفاده کنید و یا هر 2 تا 3 ساعت 10 تا 15 دقیقه کیسه یخ را امتحان کنید.
تمریناتی را که پزشک یا فیزیوتراپ پیشنهاد می کند انجام دهید. اینها به قوی نگه داشتن عضلات پشت شما و جلوگیری از آسیب های بیشتر به شما کمک می کند. برای درمان علائم از پزشک خود در مورد دارو بپرسید. دارو فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر را درمان نمی کند، اما ممکن است به کاهش درد و تورم کمک کند.
معمولاً پارگی دیسک کمر به مرور زمان خود به خود بهبود می یابد پس صبور باشید و برنامه درمانی خود را دنبال کنید. اگر علائم شما در چند ماه بهتر نشد، ممکن است نیاز باشد در مورد جراحی با پزشک خود صحبت کنید.
درمان پارگی دیسک کمر بدون عمل
درد کمر ناشی از دیسک و درد سیاتیک اغلب ظرف چند هفته به صورت خود به خود رفع می شوند. البته در برخی موارد، این درد ها ماندگاری بیشتری خواهند داشت. دستورالعمل های درمانی در حال حاضر توصیه می کنند که جهت رفع درد دیسک جدید یا عود شونده بهتر است اقدامات خود مراقبتی انجام داده و تا هنگام التیام ستون فقرات صبر کرد.
مراقبت های محافظه کارانه در این زمینه شامل موارد زیر می شوند:
1- گرما و سرما
اعمال بسته های سرد بر روی نواحی دردناک در ابتدای احساس درد می تواند به بی حس شدن اعصاب و کاهش ناراحتی کمک کند.
پد های گرم کننده و حمام داغ می توانند سفتی و گرفتگی عضلات ناحیه پایینی کمر را کاهش داده تا فرد بتواند آزادانه تر حرکت بکند.
2- دارو های مسکن
دارو های مسکن بدون نسخه می توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. از نمونه این دارو ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) همچون ایبوپروفن (آدویل، موترین)
- ناپروکسن (آلیو)
- استامینوفن (تیلنول)
- آسپرین
بیماران باید دارو ها را به مقدار توصیه شده مصرف کنند. مصرف زیاد یا طولانی مدت دارو مخصوصا NSAID ها می تواند سبب آسیب به معده و خونریزی شود. در صورتی که دارو های مسکن بدون نسخه و دیگر درمان های خانگی پاسخگو نباشند، پزشک می تواند شل کننده های عضلانی را تجویز کند.
3- داشتن فعالیت
با اینکه استراحت چند ساعته در روز مطلوب است اما استراحت طولانی مدت در تخت برای درد کمر توصیه نمی شود. همچنین، می توان اندکی در روز پیاده روی کرده و تا حد امکان حتی در صورت تحمل اندکی درد به فعالیت های معمول روزانه خود پرداخت.
4- انجام ورزش
پس از فروکش شدن درد، تمرینات کششی و ورزش ملایم می تواند به بازگشت به فعالیت های طبیعی از جمله کار کمک کند. بیماران باید نحوه صحیح و ایمن انجام تمرینات و کشش های درمانی درد کمر را از پزشک یا فیزیوتراپ خود سوال کنند.
5- مراقبت تکمیلی
درمان های دستی (کایروپراکتیک)، ماساژ و طب سوزنی می توانند سبب رفع درد و ناراحتی در هنگام التیام یافتن کمر شوند. افراد باید اطمینان یابند که فرد ارائه دهنده این خدمات فردی ماهر و معتبر است. باید پارگی دیسک خود را به این افراد اطلاع داد تا بتوانند به درستی بیماری را درمان کنند.
مدت زمان ترمیم پارگی دیسک کمر
طبق تحقیقات پزشکی، آمار واقعی برای بهبود پارگی دیسک کمر به طور طبیعی، به شرطی که بدن برای درمان در زمان کوتاه فتق دیسک اماده باشد، تقریبا 90 درصد از افراد در مدت 12 هفته بهبود می یابند. اما متأسفانه، این همیشه صادق نیست و برخی از افراد پس از 12 هفته همچنان درد دارند. پس در این صورت بهتر است به پزشک مراجعه کنند.
چه زمانی باید انجام جراحی را در نظر گرفت؟
در صورتی که درد کمر به مدت 3 ماه یا بیشتر دوام داشته باشد، مزمن به شمار رفته و به سطوح بالاتری از مراقبت نیاز دارد و به تنهایی و با استراحت بهبود نمی یابد. بسیاری از افراد در این مرحله، به انجام جراحی فکر می کنند.
تزریق استروئید های ضد التهاب به نواحی اطراف اعصاب ملتهب و پارگی دیسک با اینکه می تواند جراحی را به تعویق اندازد اما راه حلی بلند مدت نیست. تزریق دارو سبب تسکین درد به مدت چندین ماه شده اما پس از این مدت درد باز خواهد گشت.
تعداد دفعاتی که می توان در یک سال به ستون فقرات دارو تزریق کرد محدود است. انجام جراحی یک تصمیم شخصی است. متخصص ستون فقرات تمامی مزایا و معیاب این فرایند را برای بیمار توضیح می دهد تا او بتواند تصمیم خود را بر اساس آگاهی و سبک زندگی خود بگیرد.
رایج ترین جراحی دیسککتومی نام دارد. تکنیک های جراحی متفاوت هستند اما در دیسککتومی بخشی از دیسک پاره شده برداشته می شود تا دیگر بر روی ریشه اعصب ستون فقرات فشار وارد نکند.
در بسیاری از موارد، این جراحی را می توان به صورت سرپایی و بدون نیاز به بستری انجام داد. جراحی دیسک تضمینی نبوده و امکان بدتر شدن درد وجود دارد. همچنین، ممکن است دیسک در آینده دوباره دچار پارگی شده یا دیسکی دیگر به پارگی مبتلا شود.
دستور العمل های مناسب برای بهبودی
اغلب درد های ناشی از دیسک کمر ظرف یک ماه نسبتا بهبود می یابند. افراد می توانند یک بهبود نسبی را پس از گذشت دوره حاد اولیه انتظار داشته باشند.
ورزش کردن می تواند به پیشگیری از درد ناشی از دیسک کمر کمک کند. تمرینات سنتی همچون یوگا و تای چی در تقویت عضلات میانه بدن موثر هستند. عضلات میانه بدن از ستون فقرات حمایت می کنند.
باید در ذهن داشت که انجام بیش از حد یک نوع تمرین خود می تواند سبب بروز یک درد جدید شود. تحلیل روی دیسک ها با گذشت زمان بیشتر می شود. به همین دلیل، بیماران باید خود را برای بازگشت گاه به گاه این درد و بیماری آماده کنند.
مطلب مرتبط: روش های موثر برای تسکین درد دیسک
بهترین اقدام محافظت از سلامت کمر است. افراد می توانند این کار را با پیروی از توصیه های زیر انجام دهند:
- ورزش منظم
- حفظ وزن مناسب
- استراحت معقول و اجتناب از فعالیت های ایجاد کننده درد کمر
دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص و جراح ستون فقرات